Ev, arsa, dükkân gibi gayrimenkullerin sahipliği tapuyla belgelenir.
İçindekiler
Tapu süreci, mülk sahipliği ve devriyle ilgili bir dizi işlemden oluşur. Gayrimenkul satın aldığınızda ya da miras yoluyla taşınmaza sahip olduğunuzda bu işlemleri yapmalısınız. Tapuda işlemler genel anlamda şu sıralamayla ilerler:
Gayrimenkulün niteliği ve alınma şekline göre tapuda farklı prosedürler izlenebilir. Örneğin konut kredisiyle alınmış taşınmazların ipotek durumu kontrol edilir. Eğer evin borcu henüz bitmemiş ve üzerindeki rehin sonlandırılmamışsa tapu süreci askıya alınır. Kredinin ödenmesinin ya da tarafların anlaşmasının ardından alım satım işlemi devam eder.
Gayrimenkulde önceki sahibinden kaynaklı bir sorun olduğunda tapu işlemleri duraklar. Bu nedenle işlem öncesinde ilgili tapunun fotokopisini alarak bazı detayları sorgulamalısınız. Özellikle taşınmaza ait vergi borcu bulunmadığından emin olunmalıdır. Mülkün imarlı olup olmadığı ve ipotek durumu da kontrol edilmelidir. Ayrıca tapu işlemlerinde randevu süreci ve belgelerin eksiksiz teslimi de önemlidir. Randevu alıp belgeleri topladıktan sonra sürece başlayabilirsiniz.
Tapu işlemlerinde taraflardan harç ödemesi istenir. Bu ödemenin tutarını, “Tapu Harcı Nasıl Hesaplanır?” başlıklı yazımızdan öğrenebilirsiniz.
Tapu işlemleri, randevu sistemiyle yürütülür. Dolayısıyla vatandaşların, önceden randevu alıp bu tarihte tapu dairesine gitmesi gerekir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünden randevu almanın 2 farklı yolu vardır. Dilerseniz Alo 181 Çağrı Merkezi numarasını arayarak uygun bir tarihe randevu alabilirsiniz. İnternet üzerinden randevu alırken şu adımlar izlenir:
Aynı siteden tapu randevusunu görüntüleyebilir, güncelleyebilir ve iptal edebilirsiniz. e-Devletten tapu bilgilerini sorgulama, harç ve döner sermaye ödemesi gibi işlemler gerçekleştirilebilir. Ancak e-Devlet üzerinden tapu randevusu alınamaz.
Tapu işlemlerinde hem alıcı hem satıcı taraftan bazı belgeler istenir. Aşağıdaki tabloda tapu devri için gerekli olan evrakları görebilirsiniz.
Belge | Belgenin özellikleri ve gerekli olduğu durumlar |
---|---|
Kimlik Belgesi | T.C. kimlik kartı, pasaport, mavi kart, milletvekili kimliği ya da avukat kimliği (Memur kimlik kartı, sürücü belgesi vb. geçersizdir.) |
Fotoğraf | Son 6 ay içinde çekilmiş, 6x4 cm boyutlarında orijinal vesikalık fotoğraf (Fotokopi fotoğraflar geçersizdir.) |
Yetki Belgesi | TTK'ye tabi şirketler için, 2644 Sayılı Tapu Kanunu kapsamında, Ticaret Sicil Memurluğu tarafından düzenlenen, yetkililerin kimlik bilgilerini içeren belge |
Vekaletname | Hak sahibi tarafından bir vekil için verilen ve noter ya da konsolosluk tarafından düzenlenen belge |
DASK (Zorunlu Deprem Sigortası) | Ev, mesken, konut ve bina niteliğinde olan; dükkân, iş yeri, büro ve ticarethane niteliğinde olup ana gayrimenkul ile bir arada olan; arazi ve arsa niteliğinde olup üzerindeki ev ve bina muhdesat olarak belirtilmiş olan taşınmazlar için |
Emlak Beyan Değeri (Tapu Rayiç Bedeli) | İşlem yapılacak yıla ait olan ve gayrimenkulün bağlı olduğu belediyeden alınan, taşınmazın değerini gösteren belge |
Tapu rayiç bedeli, gayrimenkulü güncel değeriyle alıp satmayı mümkün kılar. Bu sayede her iki tarafın menfaati korunur. Daha detaylı bilgiye tapu rayiç bedeli konulu yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Ev ve arsa gibi taşınmazların devri, tapu üzerinden gerçekleştirilir. Tapu Sicil Müdürlüğü tarafından düzenlenen bu belge, mülkün malikini yani sahibini gösterir. Tapu işlemleri için öncelikle yasalarla belirlenen bazı koşulları sağlamalısınız. Yaş sınırı kapsamında olmak, tapu alım ve satım işlemlerinde istenen şartlar arasındadır. Bu doğrultuda sadece 18 ile 65 yaş aralığında olanlar tapu devri işlemlerini yapabilir.
18 yaşından küçük olanlar, kanunen yetişkin birey statüsünde kabul edilmez. Yani tapu devri gibi hukuki nitelikteki karar alma süreçlerinde ebeveynlerinin ya da velayetini üstlenen kişinin iznine tabidir. 65 yaşın üstündekiler ise yaşlanmaya bağlı sağlıklı karar alma yetisinin kaybedilmesi gibi durumlardan dolayı tapu işlemleri yapamaz.
Tapu işlemi yapabilmek için belirli bir yaş sınırı olsa da başvurulabilecek alternatif yollar bulunur. Örneğin 65 yaş üstü tapu işlemleri için gerekli belgelerin tamamlanmasıyla taşınmaz devri gerçekleştirilir. Tapu Sicil Tüzüğü’nün 19.maddesinde yetkililerin, 65 yaş üstü tapu devri işlemleri sırasında gördüğü şüpheli davranışlardan dolayı sağlık raporu talep edebileceği yer alır. Kişinin tutarlı karar verdiğini gösteren bu belgenin dışında tapu süreci, standart aşamaların izlenmesiyle sonuçlanır.
65 yaş sınırının bulunduğu tapu müdürlüklerinde kişiden akıl sağlığı konusunda problemi olmadığını gösteren bir sağlık raporu istenir. Herhangi bir sağlık kurumundan alacağınız bu belge ile tapu işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz. Ancak bazı bölgelerde yaş sınırından ziyade kişinin akıl sağlığının yerinde olup olmamasına dikkat edilir. Yöneltilen sorulara bilinçli cevap verebilen hak sahiplerinin işlemleri, herhangi bir engele takılmadan gerçekleştirilir.
18 yaş altındakilere miras yoluyla konut kalması ya da ebeveynlerinin isteğiyle tapunun çocuğun üzerine yapılması durumunda farklı yasal prosedürler izlenir. Böyle bir durumda kişi, 18 yaşına gelene dek taşınmaz üzerinde tasarruf yetkisine sahip değildir. Yani tapudaki taşınmazın satılması gibi kararları tek başına veremez. Ebeveynler, sahip oldukları gayrimenkulün tapusunu farklı yöntemlerle çocuklarının üzerine geçirebilir. 18 yaşından küçüklere tapu devri ve bağışı süreçleri ise şu şekilde ilerler:
Gayrimenkulün bağışlanması | Gayrimenkulün devri |
---|---|
1. İlgili taşınmazın tapu senedi belirlenir. | 1. Tapunun aslı ve devreden kişinin fotoğrafı yetkili merciye teslim edilir. |
2. Bağışlayacak kişi, bir adet fotoğrafla başvuruda bulunur. | 2. Nüfus cüzdanı aslı ve fotokopisi dosyaya eklenir. |
3. Reşit olmayan yani bağışı kabul edecek kişinin son 6 ayda çekilen iki fotoğrafı istenir. | 3. Satışı yapan kişinin borcunun olmadığını gösteren belge hazırlanır. |
4. Başvuru sırasında yetkili kuruma belediyeden alınan emlak beyan belgesi teslim edilir. | 4. İşlem emlakçı aracılığıyla gerçekleştiriliyorsa vekaletname alınır. |
5. Ödenen harcın ardından bağışlama işlemi tamamlanır. |
1. derece yakına tapu devri, bağış ya da hibe yoluyla gerçekleştirilir. Diğer taraftan, tıpkı 18 yaş altı banka hesabı açma süreci gibi taşınmaz alım satım işlemlerinde de ebeveynlerin izni aranır. Eğer reşit olmayan kişinin ebeveynleri boşanmışsa ya da vefat etmişse 18 yaş altı tapu satışında velayetin verildiği tarafın izni gerekir.
Emlak sahibi olmak ya da birikimlerinizi değerlendirmek için gayrimenkul yatırımı yapabilirsiniz. Ancak öncelikle tapu süreçlerine hâkim olmalısınız. Tapu işlemleri şu sıralamayla gerçekleşir:
Yeni tapu çıkarma ve alım satımının dışında bir de tapu takas işlemi vardır. Tapu takas işlemi, “trampa” olarak da adlandırılır. Özetle trampa, iki gayrimenkulün birbiriyle takas edilmesidir. Bu iki gayrimenkulün niteliği ve değeri takas sürecinde önemli değildir. Aradaki fark, taraflar arasındaki anlaşmalarla ayrıca tahsil edilebilir. TapuTakas ile internet üzerinden trampa gerçekleştirilebilir.
Tapu işlemlerinin sorunsuz bir şekilde tamamlanabilmesi için bazı detayları gözetmelisiniz. Bunlardan biri, başkasının sizin adınıza vekaletsiz işlem yapamamasıdır. Vatandaşlar, aile bireyleri ve yakınları için vekalet olmadan herhangi bir tapu sürecini yürütemez. Dolayısıyla işlemler bizzat yerine getirilmeli ya da noter aracılığıyla resmî vekaletle tamamlanmalıdır.
Tapu sürecinin daha kolay yürütülebilmesi için emlakçılara izin verilmiştir. Bunun için tapuda gayrimenkul hak sahibi ile emlakçı arasında bir tellaliye sözleşmesi imzalanır. Ancak aracılık ve tapu işlem takip faaliyetleri yürüten kişilerin bu işlemleri gerçekleştirmesi yasaktır. Dolayısıyla aracı ya da takipçi olarak süreci daha hızlı tamamlayacağını söyleyen kişilerden destek alınmamalıdır.
Tapu devri; ev, arsa, dükkân gibi gayrimenkulleri, satış ve hibe işlemleriyle mevcut sahibinden yenisine resmî olarak aktarır. Devrin yapılması için arada bir satış işleminin ya da para alışverişinin olması şart değildir. Bu işlem; satış, hisse devri, hibe ve bağış gibi durumlarda yapılır. Devir işleminden sonra gayrimenkulün sahibi resmî olarak değişir ve üzerindeki tüm haklar yeni sahibe geçer.
Tapu devir işlemleri için Tapu ve Kadastro Müdürlüğünün il ya da ilçe müdürlüklerine başvurmalısınız. Müdürlüklerde randevu almadan işlem yapılmaz. Tapu devri randevusu alabileceğiniz kanallar ise şunlardır:
Randevunun alındığı tarih ve saatte taraflar, istenen belgelerle birlikte Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne gitmelidir. Ayrıca tapu harcı da ödenmiş olmalıdır. Böylece tapu hisse devri gibi işlemleri sorun yaşamadan yapabilirsiniz.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne bağlı Webtapu üzerinden online tapu devri gerçekleştirilir. Bu sistemden işlemler başlatılabilir, gerekli belgeler teslim edilebilir, harç ve döner sermaye bedelleri ödenebilir. Başvuru yapan vatandaşlar, sürece dair tüm bilgileri SMS olarak da alabilir. Webtapu ile devir işlemleri son aşamaya kadar online olarak getirilebilir. Ancak devir işlemlerinin tamamlanması için tarafların yine müdürlüğe gitmesi gerekir.
Tapu devri için gerekli evraklar, eksiksiz ibraz edilmelidir. Ayrıca satış ve aile içi yani noterden tapu hisse devri için istenen belgeler farklı olabilir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından tapu devri için talep edilen belgeler aşağıdaki gibidir.
Belge | Açıklama |
---|---|
T.C. kimlik kartı | Hem satıcı hem alıcı için (Yetki verilmiş ise yetkililerin de kimliği gereklidir.) |
Temsil belgesi | Yetki verilmiş ise yetkili kişiler için |
Zorunlu deprem sigortası | Sadece "bina" vasıflı gayrimenkuller için |
Emlak vergisi değerini belirten belge | İlgili belediyeden alınmış olmalı |
Mahkeme müzekkeresi | Ortaklığın giderilmesi davası yoluyla yapılan satışlar için |
İcra müdürlüğünden satış müzekkeresi | Cebri icra yoluyla yapılan satışlar için |
Bağış Yolu ile Tapu Devretmek İçin Gerekli Belgeler | |
T.C. kimlik kartı | Hem satıcı hem alıcı için (Yetki verilmiş ise yetkililerin de kimliği gereklidir.) |
Temsil belgesi | Yetki verilmiş ise yetkili kişiler için |
Zorunlu deprem sigortası | Sadece "bina" vasıflı gayrimenkuller için |
Emlak vergisi değerini belirten belge | İlgili belediyeden alınmış olmalı |
Söz konusu belgelerin teslimiyle satış ve bağış yoluyla tapu devri gerçekleştirilir. Ardından sıra, tapu harcı ve döner sermaye bedeli ödemeye gelir. Tapu harcı, beyan değerine göre değişir. Döner sermaye bedeli ise her yıl yeniden belirlenir.
Devir işlemlerinde devlet tarafından tapu harcı tahsil edilir. Tapu harcı, gayrimenkul beyan değerinin %4’üdür. Alıcı ve satıcı tarafa eşit olarak yansıtılır. HangiKredi tapu harcı hesaplama aracı ile bu tutarı saniyeler içinde öğrenebilirsiniz Tapu devrinde harç dışında döner sermaye bedeli de yatırılır. 2023 tapu döner sermaye bedeli, 1.298,5 TL’dir. Eğer devredilecek gayrimenkul vefat eden birinden miras kaldıysa Veraset ve İntikal Vergisi de ödenir.
Tapu devri masrafları, satıcı ve alıcıdan eşit oranda tahsil edilir. Örneğin tapu bedelinin 200.000 TL olarak beyan edildiğini varsayalım. Bu durumda her iki tarafın da 8.000 TL tapu harcı ödemesi gerekir. Fakat taraflar arasında bu konuda bir anlaşma sağlanabilir. Anlaşma sonucunda masrafları taraflardan biri ödeyebilir. Tek taraflı ödemeleri genellikle alıcı yapar. Ardından ödenen masraflar, gayrimenkulün satış değerinden düşülür.
Tapu devir işlemlerinden doğan harç tutarları, farklı kanallardan ödenebilir. Ödeme sırasında kullanılacak tahsilat numarası gibi bilgiler, devir işlemleri sürecinde taraflara SMS yoluyla iletilir. İşlemler İnteraktif Vergi Dairesi ve Web Tapu üzerinden yapılabilir.
Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı İnteraktif Vergi Dairesi, tapu harcı ödemeleri için en sık tercih edilen kanallar arasındadır. Hem web sitesi hem de mobil uygulaması olan bu platformdan tapu harcını sorgulayabilirsiniz.
Tapu devri sürecinin başından sonuna kadar bazı hususlara dikkat etmelisiniz. Bunların başında randevu almak ve belgeleri bir araya getirmek bulunur. Aşağıda tapu devrine dair önemli hususları görebilirsiniz.
Tapu devir sürecine hâkim olduktan sonra gayrimenkul satın almak isteyebilirsiniz. Bunun için yeterli birikiminiz yoksa kredi desteği almalısınız. HangiKredi üzerinden konut kredisi tekliflerine göz atabilir; faiz, vade, taksit gibi detayları karşılaştırabilir ve bankalara başvurabilirsiniz.
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.