İş Göremezlik Raporu Nedir? Nasıl Alınır?

İş göremezlik raporu nedir?

İş göremezlik raporu, çalışanların sağlık sorunları nedeniyle çalışamayacağını beyan eden resmî bir evraktır. Bu rapor, çalışanın geçici veya kalıcı olarak iş göremeyeceğini doğrulayan sağlık uzmanları tarafından verilir. İsteğe bağlı sigorta sahibi çalışanlar, bu haktan yararlanamaz. İş göremezlik uygulaması, aşağıdaki durumlarda geçerlidir:

• Meslek Hastalığı: Sigortalı kişinin çalıştığı işin niteliğinden ve şartlarından dolayı maruz kaldığı geçici ya da sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik durumudur. Yetkili bir sağlık kurulundan heyet raporu alınması ve tıbbi evrakların SGK tarafından incelenmesi gerekir. 
• Gebelik: İlgili belge, doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık süreci kapsayan süre için alınabilir. Sigortalı olarak çalışan veya eşi sigortalı olan kadınlar, bu haktan yararlanabilir. 
• İş Kazası: 5510 sayılı kanunda belirtilen, çalışanı bedenen veya ruhen engelli hâle getiren durumlardır. Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada veya işveren tarafından gönderildiği görev sırasında meydana gelen kazalar bu kapsamda yer alır.
• Hastalık Hâli: Sigortalı çalışanların meslek hastalığı ve iş kazası dışında kalan ve iş görememe durumuna yol açan hastalık veya rahatsızlıkların tümüdür.

Bu noktada sürekli iş göremezlik nedir sorusunu da yanıtlamak faydalı olabilir. İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalıklar nedeniyle çalışanın iş gücünün kalıcı olarak en az %10 oranında azalması durumu, sürekli iş göremezlik olarak açıklanır. 

5510 sayılı İş Kanunu’na göre bu tür iş göremezlik durumlar, yetkilendirilmiş sağlık kurulları tarafından verilen raporlarla belirlenir. Rapor onaylandıktan sonra sürekli iş göremezlik ödeneğinden yararlanılabilir. Peki, çalışamaz raporu nasıl alınır, ilgili belgeyi temin etmek için gerekli şartlar nelerdir?

İş göremezlik raporu alma şartları nelerdir?

Sağlık sorunları nedeniyle çalışmaya ara vermeniz gerektiğinde iş göremezlik raporu almak isteyebilirsiniz. Ancak ilgili belgeyi temin etmek için aşağıdaki şartları karşılamalısınız:

• Sigortalılık Durumu: Çalışan, rapor aldığı tarihte sigortalı olarak çalışıyorsa ilgili raporu alabilir. Yalnızca sigortalılık durumu devam eden çalışanlar bu haktan yararlanabilir.
• Prim Gün Sayısı: Rapor tarihinden geriye dönük olarak son bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmelidir. Bu şart, çalışanın prim ödemelerinin düzenli olup olmadığının kontrol edilmesini sağlar.
• Yetkili Sağlık Kuruluşu: İş göremezlik raporu, SGK tarafından yetkilendirilmiş sağlık kuruluşları ve hekimler tarafından düzenlenir. Devlet, üniversite ve SGK ile anlaşmalı özel hastaneler bu raporu verebilir.
• Raporun SGK’ye Bildirilmesi: İş göremezlik raporunun bir kopyası, çalışanın kendisi veya işvereni tarafından SGK'ye bildirilir. Bu işlem, raporun geçerli sayılması ve iş göremezlik ödeneğinin işleme alınması için gereklidir.

İş göremezlik ödeneği şartlarını sağlayan çalışanlar, sağlık sorunları nedeniyle işlerine ara vermeleri gerektiğinde ilgili destekten yararlanabilir. Ancak işveren, mutlaka iş göremezlik raporu onaylama işlemini tamamlamalıdır. 

İş göremezlik raporu için gerekli belgeler nelerdir?

İş göremezlik raporu nasıl alınır sorusunu yanıtlarken bu süreçte temin edilmesi gereken belgelere de değinmek gerekir. Bu noktada gerekli belgeler şu şekilde sıralanabilir: 

1. Kimlik belgesi
2. Sağlık raporları ve tetkikler
3. SGK hizmet dökümü
4. Sağlık kurulu raporu

Sağlık durumunuzu güvence altına almak ve ilgili ödenekten yararlanmak için bu belgelerin tamamını eksiksiz olarak sunmanız önemlidir. Dilerseniz çalışamaz raporu nasıl alınır sorusunun yanıtı ile devam edelim.

Geçici iş göremezlik ödemesi nasıl alınır?

Geçici iş göremezlik ödeneği, sağlık sorunları nedeniyle çalışamayan sigortalı çalışanlara SGK tarafından yapılan bir ödemedir. Rapor parası alma şartlarını sağlayanlar, aşağıdaki adımları takip ederek ödeme alabilir:  

• Geçici iş göremezlik ödenekleri, SGK anlaşmalı banka şubeleri aracılığıyla yapılır. Ödenek, SGK tarafından belirlenen banka hesabına aktarılır. İşlem tamamlandığında çalışana SMS ile bilgilendirme yapılır. 
• Ödeme durumunuz hakkında SMS ile bilgilendirilmek istiyorsanız, SGK'nin bilgilendirme sistemine kayıt olmalısınız. Bu işlemi gerçekleştirmek için SGK web sayfasına girerek E-SGK/SMS bilgilendirme menüsüne giriş yaparak “Bilgi Giriş ve Güncelleme” seçeneğinden cep telefonunuzu sisteme tanımlatmalısınız. 
• 4A/4B geçici iş göremezlik ödemenizin durumunu ve tutarını e-Devlet üzerinden sorgulayabilirsiniz. Sisteme giriş yaparak SGK hizmetleri bölümünden iş göremezlik ödeneği ne zaman yatar kolayca kontrol edebilirsiniz.

Bu adımları takip ederek, geçici iş göremezlik ödeneğinizi sorunsuz bir şekilde alabilirsiniz. SGK'nin sağladığı bu ödenek, sağlık sorunları nedeniyle çalışamayan sigortalı çalışanlar için önemli bir destektir. 

İş göremezlik ödemesi nasıl hesaplanır?

Geçici iş göremezlik ödemesi hesaplanırken rapordan önceki son 3 ayda gerçekleşen ödeme bilgileri esas alınır. Son 3 ayda çalışma yoksa daha eski tarihlere doğru gidilir. Prim ve ikramiye gibi ödemeler de iş göremezlik parası hesaplanırken dikkate alınır. 

Ödemeler, toplam gün sayısına bölünür. İlk 2 gün ödeme yapılmadığından raporlu olunan gün sayısının 2 eksiği ile çarpılır. Tedavinin ayakta ya da yatarak gerçekleştirilmesi durumuna göre hesap tamamlanır. Ayakta tedavilerde 2/3, yatış gerektirenlerde ise 1/2 oranında ödeme alınır. 

Doktor raporu ile iş göremezlik raporu arasındaki farklar

Doktor ve iş göremezlik raporları arasındaki farkları öğrenmek, iş yerinde yaşadığınız bir rahatsızlık veya kaza sonrasında doğru adımları atmanıza yardımcı olabilir.

Doktor raporu:

• Hastanın sağlık durumunu ve tedavi sürecini belgeleyen genel bir rapordur.
• Genellikle kısa süreli rahatsızlıklar için düzenlenir.
• Çalışanın işvereni tarafından kabul edilse dahi SGK tarafından iş göremezlik ödeneği için yeterli olmayabilir.

İş göremezlik raporu:

• SGK tarafından yetkilendirilmiş doktor veya sağlık kurulu tarafından verilen özel bir rapordur.
• İş kazası, meslek hastalığı, hastalık veya analık durumlarında verilir.
• SGK tarafından iş göremezlik ödeneği alınabilmesi için gereklidir.
• Bu iki rapor, kapsam ve geçerlilik açısından birbirinden farklıdır. İş göremezlik raporu, daha kapsamlı bir belge olarak çalışanların mağduriyetini giderme amacı da taşır. 

İş göremezlik raporu yenileme işlemleri nasıldır?

İş göremezlik raporunun süresi, belgeyi düzenleyen kurumun yetkisine ve çalışanın sağlık durumunun gerektirdiği istirahat süresine göre değişir. Örneğin; iş yeri hekimi tarafından verilen iş göremezlik raporu, en fazla 2 gün istirahat süresi içerebilir. Bu sürenin uzatılması gerektiğinde çalışanın farklı bir sağlık kuruluşuna başvurması gerekir. 

Tek bir hekim tarafından verilen raporlar ise en fazla 10 gün olabilir, istisnai durumlarda 20 güne kadar uzatılabilir. Eğer 20 günden fazla istirahat etmeniz gerekiyorsa iş göremezlik raporunu sağlık kurulundan almalısınız. Sağlık kurulu, tedaviye başlandığı günden itibaren en fazla 6 ay süreyle iş göremezlik raporu verebilir. Tedavi süresince tespit edilen durumlara göre bu süre uzatılabilir.

Devlet memurları için de benzer süreçler geçerlidir. Uzun süreli tedavi gerektiren hastalıklarda 18 aya kadar, diğer durumlarda ise 12 aya kadar izin verilebilir. İş göremezlik belgesinin süresi dolduğunda ve sağlık sorununuz devam ettiğinde yukarıdaki kurallara göre raporunuzu yenileyebilirsiniz.