İnternetin günlük hayatın her alanına girmesi ile birçok yeni kavram da ortaya çıkıyor.
İçindekiler
Sosyal medya platformları arasında gezinirken, internette aramalar yaparken, bir film izlerken veya iletişim kurarken tamamen anonim olmak pek mümkün değil. Dünya çapındaki ağa (www - world wide web) bağlanırken kullanılan her cihazın bir kimliği var. IP adresini kısaca bu kimlik olarak tanımlamak mümkün. Bu yazıda “IP adresi nedir, nasıl değiştirilir?” gibi sorulara cevap bulabilirsiniz. Ayrıca IP adresi türleri ve VPN gibi kavramlara dair de bilgi sahibi olabilirsiniz.
“IP adresi ne demek?” sorusuna yanıt verebilmek için internetin çalışma mekanizmasını anlamak gerekiyor. Kullanıcılar; bir internet sitesine girerken, sayfalar arasında gezinirken, film izlerken ya da yazışmalar yaparken arka planda pek çok olay olur. Bu olaylar basitçe üçe ayrılabilir. Öncelikle bir veri talebinde bulunulur. Bu talep sunucuda işlenir ve ardından cihaza geri gönderilir. Peki internete bağlı milyonlarca cihaz aynı anda çalışırken taleplerin ve cevapların birbiriyle karışmaması nasıl sağlanmaktadır? Burada protokoller devreye girerek cihazlar arası iletişim için standartlar kurar. “IP adresi nedir?” sorusunun cevabı da bu noktada verilebilir. IP adresi bu protokollerin en yaygın bilineni ve kullanılanıdır. IP aslında bir kısaltmadır. “Internet Protocol” anlamına gelir. İnternet protokolü adresi, sisteme bağlı cihazları konumlandırmak ve birbirinden ayırt etmek için kullanılır. IP adreslerinin küresel çapta kullanılmaya başlandığı hâli, bu teknolojinin dördüncü versiyonu yani IPv4 (İnternet Protokolü versiyon 4) olarak adlandırılır. IPv4, şu anda internette en yaygın olarak kullanılan iletişim protokolüdür. 32-bit boyutunda kodlanan bu adres türü, 8 bitlik 4 sayının nokta kullanılarak ayrılması ile gösterilir. 1990’ların sonunda geliştirilen ve 2000’lerin ortasından beri kullanılmakta olan IPv6 ise daha yüksek güvenlik ve daha fazla cihaz için adres sağlar. IPv6 giderek yaygınlaşmaktadır. Bu gelişmiş protokol türü ise 128-bit ile kodlanır. 2001:db8:0:1234:0:567:8:1 gibi biraz daha karmaşık bir görüntüye sahiptir.
“IP adresi nedir?” sorusunun cevabı aslında bu teknolojinin ne işe yaradığına dair de bilgiler içerir. Her saniye, milyonlarca cihaz internet üzerinden birbiriyle iletişim kurarak bir ağ oluşturur. Bu ağın oluşturulması sırasında bütün cihazların kendine özgü bir kimliği olmasaydı pek çok sorun ortaya çıkabilirdi. Online dünya kocaman bir şehir gibi düşünüldüğünde İnternet Protokolü (IP) bu yerleşim alanındaki adres sisteminin karşılığı oluyor. Adresler; posta kodu, mahalle, sokak, numara şeklinde spesifik olarak belirtilmediğinde şehirdeki herhangi bir noktayı bulmak imkânsız hâle gelir. Kargo paketlerinin ilgili kişilere ulaştırılması gibi pek çok günlük işlemin gerçekleştirilmesi de mümkün olmaz. İşte böylesi bir kargaşanın önüne geçmek için İnternet Protokolü (IP) geliştirilmiştir.Sunucuların IP adresleri sayesinde internet sağlayıcıları kullanıcıların taleplerinin nereye ileteceğini kolaylıkla bilmektedir. Aynı şekilde, sunucunun veriyi nereye göndereceğini bilmesi de talep oluşturankullanıcının bir IP adresine sahip olması ile mümkün hâle gelir. IP adresi sadece sanal alemde bir konum belirtmekle kalmaz. Aynı zamandayaklaşık coğrafi konum bilgisini de içinde barındırır. Bu sayede örneğin siz ona adres bilgisi vermeseniz de telefonunuz bulunduğunuz yerin hava sıcaklığını söyleyebilir. Veya girdiğiniz uluslararası site Türkiye’den bağlandığınızı bilerek size Türkçe bir sayfa getirir. IP adresleri ile sağlanan coğrafi konum yaklaşık bir bilgidir. Ayrıca her bağlantıda başka bir IP kullanıldığı için aynı adres dakikalar içinde dünyanın pek çok farklı yerini temsil ediyor olabilir. Yine de siber suçlara karışıldığı takdirde özel yöntemler kullanılarak belli bir anda kişinin kullandığı IP adresi tespit edilebilir. İnternet servis sağlayıcıları tuttukları kayıtlar ile IP adresinin belli bir anda kime ait olduğunu ortaya çıkarabilir. Siber suçlar ve internet güvenliği söz konusu olduğunda IP adresinin faydalı bir işleve sahip olduğunu söylemek mümkündür. Bu konuda daha fazla bilgi edinmek için “Güvenli internet için nelere dikkat edilmelidir?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
“IP adresi nedir, ne işe yarar?” sorularının cevapları, bu verinin ne için kullanıldığını da büyük oranda açıklar. İnternet servis sağlayıcıları kullanıcılarına devamlı olarak yeni IP adresleri atar. Bir internet aboneliği açtırdığınızda servis sağlayıcı modeminize IP adresi tanımlar. Daha sonra yerel ağınızdaki her cihaza daha küçük çapta geçerli olan farklı adresler de atanır. Böylece aboneliğinizin internetin kalanıyla iletişim kurması tek adres üzerinden gerçekleşir. Yerel ağınızdaki cihazların adresi ise değişiklik gösterebilir. İnternette görev çubuğuna yazdığınız alan adı (HangiKredi.com gibi) aslında bir IP adresine ulaşmak için kullanılır. Web sitesini barındıran sunucunun IP adresine ulaşarak istediğiniz sayfayı görüntülersiniz. Sayılardan oluşan IP adreslerini hatırlamak zor olabileceği için daha okunabilir ve akılda kalıcı bir yöntem olan alan adları kullanılır. Bunlara ek olarak ziyaret ettiğiniz web siteleri size kişiselleştirilmiş bir deneyim sunmak için çerezleri (cookies) ve IP adresinizi kullanır. “Cookies (Çerezler) nedir? Ne işe yarar?” yazımızı okuyarak bu konuda daha detaylı bilgiler alabilirsiniz.
“IP adresi nedir?” sorusuna tam manasıyla açıklık getirmek için bu teknolojinin türlerine de göz atmak gerekir. IP adreslerinin kullanıcılara, kullanım alanlarına ve özelliklerine göre değişkenlik gösteren çeşitleri bulunur.
Tüketici IP Adresleri
Tüketici IP adresleri, internet kullanıcılarına servis sağlayıcılar tarafından atanan türdür. Kullanıcı internete her bağlandığında sağlayıcı tarafından boşta olan bir IP adresi ataması yapılır. Bu aşamadan sonra modem veya başka bir yönlendirici aracılığı ile özel IP adresleri oluşturulur.
Özel IP Adresleri
Özel IP adresleri yerel bir ağa bağlanan cihazlara atanır. Evdeki modeminizin genel IP adresi vardır. Modeme bağladığınız her cihaz için de birer özel IP adresi atanır. Yerel, yani özel ağdaki cihazların aralarındaki etkileşim dışardaki bilgisayarlarla kurulandan daha kapsamlı olabilir. Bu yüzden bağlanılan ağlara dikkat etmek ve erişim izinlerini buna göre vermek gerekir. “Wi-Fi kullanımı ile ilgili önemli bilgiler nelerdir? yazımızdan bu konuda daha detaylı bilgilere ulaşmanız mümkün. Bu sayede interneti çok daha güvenli bir şekilde kullanabilirsiniz.
Genel IP Adresleri
Genel IP adresleri ile özel olanların arasındaki temel fark, bu teknolojilerin ne kadar uzağa ulaşabildikleridir. Özel adresler yerel ağ içindeki cihazlarla iletişimi mümkün kılar. Genel IP adresiyle ise dünya çapındaki ağa ulaşabilirsiniz.
Dinamik IP Adresleri
Dinamik IP değişken adres demektir. İnternetteki IP adreslerinin büyük çoğunluğu bu türdendir. Tüketicilerin kullandığı IP adresi her yeni internet bağlantısı kurulduğunda değişir. Uzun zaman önce giriş yapmış olduğunuz bir siteden çıkış yapıldığına dair uyarı alıyorsanız bunun nedeni IP adresindeki değişikliktir.
Statik IP Adresleri
Belli bir cihaza ya da sisteme atanmış olan ve bağlantı değişiminde dahi aynı kalan adreslerdir. Bu sayede statik IP sahibi siteler dünyanın her yerinden sabit bir adresle ulaşılabilir duruma gelir. Bu IP türü genellikle büyük sunucular ve diğer önemli sistemlerde kullanılır. Statik IP adresi internet sağlayıcılar aracılığıyla satın alınabilir. “Statik IP adresi nedir?” sorusuna kısaca bu şekilde cevap vermek mümkündür.
Paylaşımlı IP Adresleri
Paylaşımlı IP’ler birden çok cihaz tarafından kullanılan adreslerdir. Özellikle web sitelerinin barındığı sunucularda kullanılırlar. Bulut sistemlerinden faydalanan pek çok web sitesi aynı IP adresini paylaşabilir.
Ayrılmış IP Adresleri
Ayrılmış IP kullanan bir web sitesi kendine has bir adrese sahip olur. Kullanıcılarına mail gönderen web siteleri için bu durum oldukça önemlidir. Örneğin bir web sitesinin yolladığı mailler pek çok kullanıcı tarafından istenmeyen (spam) olarak işaretlenirse bundan aynı IP adresini kullanan diğer sayfalar da etkilenir. Bu durumda diğer sitelerin yolladığı mailler de istenmeyen muamelesi görür. Bunun önüne geçmek isteyen web hizmetleri ayrılmış IP adreslerine yönelmektedir.
“IP adresi nelerden oluşur?” sorusunun cevabı oldukça basittir. Tıpkı tüm yazılımların temelinde olduğu gibi IP adresleri de 1’lerden ve 0’lardan oluşur. İçeriğimizin başlangıç kısmında tarif ettiğimiz 32-bit boyutunda kodlanan bir IPv4 adresi şu şekilde görünür: 192.0.2.1. Noktayla ayrılmış her bir kısım, 8 bitlik verilerin 0 ile 255 arasındaki sayılarla temsil edilmiş hâlidir. Bu bilgiler ışığında 192’nin karşılığı 11000000 iken sıfır 00000000’a tekabül eder. 2’nin karşılığı 00000010’dur. 1 de 00000001’in karşılığıdır. Yani bir IPv4 adresi 32 adet 0 ve 1’den meydana gelmektedir. IPv6 ile adres yapısı 32-bitten 128-bite çıkarılarak daha zengin bir sistem geliştirilmiştir. Bunun mümkün kıldığı özelliklerden biri dağıtılabilecek adres sayısının 232 ‘den 2128 adede çıkmasıdır. IPv6 adreslerde 128 bitlik veri 16 bitlik sekiz parçaya bölünür. Her bir parça kendi içinde on altılık sistemle 4 sayı hâlinde gösterilir. Her parça iki nokta işareti ile birbirinden ayrılır. Yani bir IPv6 adres şu şekilde görünür: 2001:0db8:0000:0000:0000:8a2e:0370:7334. IPv4 ve IPv6 adreslerin gösterim şekilleri, ana hat sabit kalmakla birlikte, değişebilmektedir.
IP Adresi Hangi Bilgileri Verir?
IP adresi üzerinden herkesin ulaşabileceği bilgiler sınırlıdır. Yaklaşık olarak coğrafi konumunuz IP adresinizle öğrenilebilir. Kullanıcının yaşadığı ülke, bölge ve şehir gibi konum bilgilerine IP adresi üzerinden ulaşmak mümkündür. Ayrıca posta kodu ve saat dilimi de bu veri aracılığı ile öğrenilebilir. İnternete her bağlandığınızda IP adresiniz değişse de bu durum kimi zaman çeşitli güvenlik tehditlerine yol açabilir. Bu tehditlere karşı önlem alabilmek için öncelikle “IP adresim nedir?” sorusuna cevap vermek gerekir. Sizi tanımlayan IP adresini öğrendikten sonra bu verinin içerdiği bilgilere de kolayca ulaşabilirsiniz.
“IP adresi nedir, nasıl bulunur?” şeklindeki sorular hemen hemen her internet kullanıcısı tarafından sorulur. IP adresini öğrenmek son derece kolay bir işlemdir. Kullanabileceğiniz yöntemlerin başında internette arama yapmak gelir. Herhangi bir arama motoruna “IP adresim nedir” şeklinde anahtar kelimeler girerek sorunuzun yanıtına ulaşabilirsiniz. Bu yöntem, “Telefonumun IP adresi nedir?” diye merak eden kullanıcılar tarafından da kullanılabilir. Bilgisayarınızın IP adresini öğrenmenin internet üzerinden arama yapmak dışında da bir yolu mevcuttur. Bunun için cihazınızın “Komut İstemi” kısmını açmanız gerekir. Bu bölüme “Windows + X” tuş kombinasyonu ile kolayca ulaşabilirsiniz. Başlat düğmesinin yanındaki arama satırına “komut istemi” yazarak da ilgili ekranı açmanız mümkündür. Gelen ekrana “ipconfig” yazıp “Enter” ile talebi ilettiğinizde karşınıza Windows IP konfigürasyonu bilgileri gelir. Wi-Fi veya kablolu internet kullanmanıza bağlı olarak ilgili kısmı seçip ardından IPv4 adresi bölümüne ulaşabilirsiniz. Burada cihazınıza ait IP adresini bulabilirsiniz.
İnternet kullanıcıları pek çok farklı nedenle IP adreslerini değiştirme gereksinimi duyar. Bu noktada “IP adresi nasıl değiştirilir?” sorusu sıkça merak konusu olur. Bunun en kolay yolu modeminizi kapatmak ve birkaç dakika sonra yeniden açarak internete bağlanmaktır. Bu sırada internet sağlayıcınız size yeni bir IP adresi atar. IP adresini elle değiştirmek isterseniz izlemeniz gereken birkaç adım bulunur. Windows 10 kullanıcıları öncelikle bilgisayarlarından Ayarlar bölümünü açmalıdır. Bu bölümden Ağ ve İnternet kısmı seçilmelidir. Ardından Wi-Fi veya ethernet seçeneklerinden kullanılan internet ağına tıklanmalıdır. Sol altta göreceğiniz “Özellikler” kısmından değiştirmek istediğiniz IPv4 veya IPv6’yı seçerek gerekli girişi yapmalısınız. Bu pencere üzerinden IP adresinizi elle ayarlayabilirsiniz. Windows’un sitesi üzerinden diğer sistem versiyonlarında bu işlemin nasıl yapıldığına dair detaylı bilgi almak mümkündür.
Kullanıcılar, “IP adresi nedir, nasıl değiştirilir?” sorusundan sonra bu veriyi gizlemenin mümkün olup olmadığını da araştırır. IP adreslerinin çeşitli bilgiler içermesi kullanıcılarda bu veriyi gizleme isteği uyandırır. Bunu gerçekleştirmenin birkaç yolu vardır.
| VPN | IP adresi gizlemenin en popüler yoludur. Aynı zamanda son derece güvenli bir yöntemdir. |
| Tarayıcılar | Bazı tarayıcılar kullanıcıların IP adresini gizler. Bu tarayıcıların en popüler örneği Tor Browser'dır. |
| Proxy | IP'niz kullandığınız modemden farklı bir adrese yönlendirilir. |
IP adresi, bazı durumlarda güvenlik tehdidi oluşturabilir. Siber suçlular, IP adresinizi kullanarak yasa dışı faaliyetlerde bulunabilir. Ayrıca yaklaşık coğrafi konumunuzla da ilgili bilgi sahibi olabilirler. IP adresiniz bilindiği takdirde sisteminize çeşitli saldırılar da yöneltilebilir. Bunların en yaygını DDos saldırılarıdır. Bu saldırı ile sisteminize başa çıkabileceğinden çok daha fazla talep gönderilir. Bu da bir noktada hizmetlerde kesintiye yol açar. Bunlar gibi güvenlik tehditlerinin önüne geçmek için yukarıda bahsettiğimiz gizleme yöntemlerinden birine başvurabilirsiniz. Böylece olası güvenlik tehditleri ortadan kaldırılabilir.
VPN, İngilizce “virtual private network” kelimelerinin kısaltmasıdır. Bu terim, sanal özel ağ anlamına gelir. İnternete girdiğiniz cihazın uzaktan erişim yöntemiyle başka bir yerel ağdan bağlanıyormuş gibi görünmesini sağlar. Böylece bağlantı kurduğunuz uzaktaki ağın güvenlik, yönetimsel ve fonksiyonel özelliklerine sahip olursunuz. En popüler IP gizleme yöntemlerinden biri olan VPN, kullanıcılara farklı avantajlar sağlar.
VPN kullanarak IP adresinizi gizler ve uzaktaki bir sunucudan bağlanıyor gibi görünürsünüz. Böylece çevrim içi güvenliğiniz son derece yüksek bir hâle gelir. Ayrıca takip edilmeniz de bir hayli zorlaşır. VPN kullanmak isteyebileceğiniz durumlar şöyle sıralanabilir:
19.11.2024
13.11.2024
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.