Alacakların, yasal çerçeve içerisinde devlet eliyle tahsil edilmesi icra olarak adlandırılır.
İçindekiler
Şahsi veya ticari ilişkiler kapsamında alacak ve borç durumunun ortaya çıkması oldukça yaygındır. Hem kişisel hem de ticari ilişkiler nezdinde bakıldığında borcun tahsil edilememesi söz konusu olabilir. Alacakların, yasal çerçeve içerisinde devlet eliyle tahsil edilmesi icra olarak adlandırılır. Alacaklı kişi, maddi kaybını önlemek adına icra müdürlüklerine başvurarak borçlu tarafa takip başlatabilir. İcra takibinin kesinleşmesi sonucunda ise toplam borcun tamamen ödendiği tarihe kadar faiz uygulaması başlar. Bu durum icra faizi olarak adlandırılır. İcra faiz hesaplaması ise yine anapara ve borcun ödenmesi gereken tarih aralığına göre yapılır.
Borçlu taraf, konusu para olan dava dosyasına veya icra takibine bağlı olarak uygulanan yasal faizi ödemekle yükümlüdür. Prosedürler doğrultusunda ilerleyen süreç sonuçlandığında anapara ile birlikte faiz de tahsil edilir. Ancak icra dosyası faiz hesaplama işlemi sırasında, alacaklı ve borçlu tarafın görüşmesi söz konusu olabilir. Bu şekilde yapılan görüşmeler doğrultusunda faiz noktasında karşı tarafla anlaşma sağlanabilir. Borçlu, alacaklıdan yasal faizi almamasını isteyerek bir anlaşma yoluna gidebilir. İtirazın kabul edilmesi durumunda, daha az ödeme yapmak mümkündür. İcra faiz hesaplaması ile ödenmesi gereken miktar belirlenerek işlem yapılabilir.
İcra faiz oranı; borcun türü, vade tarihi, ticari bir ilişki olup olmaması gibi koşullara bağlı olarak değişiklik gösterir. İcra takibine konu olan borcun, ticari bir ilişki sonucunda ortaya çıkmaması durumunda yasal faiz uygulanır. Kanuni faiz olarak da adlandırılan bu oran, her yıl çeşitli düzenlemelere göre belirlenir. Bu noktada borcun ticari veya şahsi olması da icra faiz hesaplamasına etki eden hususlardan biridir.
İcra takibi faiz hesaplama işlemleri sırasında yasal orana uymak son derece önemlidir. Yasal faiz oranı, Türk Ticaret Kanunu’na göre belirlenir. Her yıl yapılan düzenlemeyle açıklanan faiz oranı 2024 yılında %9 olarak belirlenmiştir. Kanuna göre ticari işlerde ortaya çıkan borçlanma durumunda uygulanan faiz ise serbestçe belirlenir. Bununla birlikte aynı kanunda ticari işler açısından anapara ve temerrüt faizi de mevzuat hükümlerine göre uygulanır. Bu noktada temerrüt, herhangi bir para alacağı durumunda zarara veya borçlu kusuruna bakılmaksızın ödeme zorunluluğu bulunan bir faiz türüdür. İcra faiz hesaplama işlemi sırasında kanuni ve temerrüt oranları ise şuna göre belirlenir:
Kanuni Faiz Oranı | Temerrüt Faizi Oranı |
---|---|
Sözleşme ile belirlenmiş ise kararlaştırılmış olan faiz oranı icra takibine konu edilir. | Sözleşme ile kararlaştırılmış olan faiz oranı icra takibine konu edilir. |
Sözleşme ile belirlenmemiş ise faiz oranı yıllık %9 olarak hesaplamaya dâhil edilir. | Sözleşme ile belirlenmemiş ise faiz oranı yıllık %9’dur. Borç konusu ticari iş niteliğinde ise yıllık %16,75 faiz uygulanır. |
İcra faizi hesaplaması yapılırken belirlenen oranın yıllık olarak uygulanacağını göz önünde bulundurmak gerekir. Yasal çerçeve kapsamında aylık faiz uygulamalarının herhangi bir geçerliliği yoktur. Bu durumdan dolayı icra takibi işlemleri sırasında faiz vadesine dikkat ederek borç ödemesi yapılmalıdır. İcra faiz hesaplamasını yıllık oranlara bağlı olarak yapabilir, ödemeniz gereken tutarı öğrenebilirsiniz.
İcra takibi başlatıldığı veya konusu para olan dava dosyası açıldığı andan itibaren yasal süreç devreye girer. Takibin başladığı tarihten dava sonucuna kadar borçlu tarafın ödemekle yükümlü olduğu bir anapara bulunur. Dava dosyasının sonuçlandığı süreye kadar ise söz konusu anaparaya yasal bir faiz uygulanır. İcra takibinde faiz, alacaklı tarafın uğradığı borcunu zamanında tahsil edememesinden kaynaklı olarak uygulanır. Söz konusu durumda, uygulanan faiz oranı T.C. Merkez Bankası tarafından belirlenen rakamların %100 fazlasını aşamaz. Böylece yapılan icra faiz hesaplamasında, uygulanan oranın anapara miktarını geçmesi mümkün olmaz.
İcra takibi işlemi, borçlu tarafa tebliğ edildiği ve itiraz süreci tamamlandığı andan itibaren kesinleşir. İcra faizi ise takibin kesinleşmesiyle başlayan ilk tarihten ödemenin eksiksiz bir şekilde gerçekleştiği güne kadar borca eklenir. İcra faiz hesaplamasında, söz konusu dava dosyasının açıldığı tarihten ödendiği güne kadar geçen süre sayısı dikkate alınır. Borç ödenene kadar geçen gün sayısı, yıla bölünerek yasal faizin uygulanacağı süre zarfı belirlenir. Bu noktada borç tutarı, faiz türü, vade süresi gibi unsurlar devreye girer. Örneğin; 100.000 TL’lik bir borç için temerrüt faizi %9, vade süresi ise 1 yıl olarak uygulandığında ödenecek toplam tutar 109.000 TL olacaktır.
Alacak ve borç ilişkilerinde ödenecek para birimi her zaman Türk lirası olmayabilir. Bu tip durumlarda 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun dikkate alınarak işlem yapılır. Bahsi geçen kanunda yabancı para borcunun faizi, devlet bankalarının bir yıl vadeli mevduat hesaplarına ödediği orana göre belirlenir. Devlet bankalarının, yabancı bir para ile açılmış mevduat hesabına uyguladığı en yüksek faiz oranı, söz konusu durum için esas alınır. Yabancı para icra takibi faiz hesaplama işlemi sırasında bankaların uyguladığı yönteme göre bir orana ulaşmak mümkündür. Ancak borcun Türk lirasına çevrilerek ödenmesi de söz konusu olabilir. Bu kapsamda ilgili borca yine 3095 sayılı kanun uyarınca adi ve ticari ayrıma göre TL üzerinden temerrüt faizi işletilir.
Şahsi ve ticari borçlanma durumlarında icra takibinin kesinleşmesi ile başlayan faiz, yasal süreç içerisinde ödenmesi gereken toplam anaparaya işlenir. Borçlu taraf, anaparaya uygulanan faizi ödemekle yükümlüdür. Faizin ödenmediği durumlarda alacaklı taraf yasal süreç başlatma hakkına sahiptir. Borca eklenen icra faizinin ödenmemesi ancak alacaklı ile anlaşma veya hatalı uygulama gibi durumunda mümkündür.
Sıkça karşılaşılan borçlanma türlerinden biri kredi kartlarıyla ilgilidir. Bankalar, kredi kartı borcunu ödemeyen müşterilerine icra takibi başlatabilir. Bu noktada kredi kartı icra faiz oranları uygulanır. Borçlu tarafın hem anaparayı hem de faizi ödemediği durumlarda kişinin kredi notu olumsuz etkilenir. Söz konusu durumda borcu krediyle kapatmak da daha zor hâle gelebilir.
Borçların ödenmesiyle ilgili pek çok kişi kredi çekme yolunu tercih eder. Bankalar ihtiyaç tutarına bağlı olarak farklı faiz oranları ve vade seçenekleri sunar. Bankaların kredi ürünleriyle ilgili ayrıntılı bilgiye HangiKredi’nin hesaplama araçları ile ulaşmanız mümkündür. Hesaplama araçlarını kullanarak bankaların faiz oranlarını ve vade seçeneklerini öğrenebilir, toplam ödeme miktarını kolayca öğrenebilirsiniz.
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.