Hisse Bölünmesi Nedir? Neden Yapılır?

Hisse bölünmesi (Stock Split) nedir?

Bir şirketin esas parasal kaynağını artırmaya yönelik bulunduğu bazı girişimler sermaye artırımı olarak da bilinir. Bu teşebbüsün temelinde şirketin sermaye yaratma ve elde edilecek kazancı yeni yatırımlara kanalize etme hedefi bulunur. Sermaye artırma yöntemlerinden biri olan hisse bölünmesi, şirket değerini yükseltmek ve yeni kaynaklar yaratmak amacıyla izlenen bir stratejidir. Bu yöntemle aynı zamanda şirket hisselerine olan talebin de artması sağlanır. Hisse bölünmesi, özetle küçük yatırımcıların şirketlerde pay sahibi olmasını kolaylaştırmak ve likidite artışı sağlamak için yapılır.

Hisse bölünmesi farklı şekillerde gerçekleştirilebilen bir işlemdir. Şirketlerin yönetim kurulunda alınan kararla yürürlüğe konur. İşlemin ayrıntıları, alınan kararla belirlendikten sonra ilan edilir. Bölünme; bire iki (1:2), bire dört (1:4), bire on (1:10) gibi oranlarla yapılabilir. Örneğin bir şirket 1:4 hisse bölünmesi kararı aldıysa şirkete ait lot sahibi olan yatırımcıların dört payı daha olur. Bu sayede sermayedarın sahip olduğu hisse sayısı beşe yükselir.

Hisse bölünme çeşitleri nelerdir?

Stock split olarak da bilinen hisse bölünmesi, iki farklı şekilde yapılabilir. Bunlar, bedelli ve bedelsiz bölünmedir. Her iki sermaye artırımı metodunun da hem yatırımcılar hem de şirketler adına farklı avantajları söz konusudur. Gerek büyük gerekse küçük ölçekli şirketlerin finansal olanaklarını geliştirmek için tercih ettiği bu yöntem, kuşkusuz piyasalar açısından da büyük önem taşır.

Şirketlerin finansal gelişme ve büyüme için tercih ettiği stratejilerden biri olan bedelli sermaye artırımı, yönetim kurulu kararıyla yürürlüğe konulabilir. Bedelli bölünme, şirket hisselerinin ortaklar ya da dış yatırımcılar tarafından satın alınması yoluyla gerçekleştirilir. Bu işlem sonucunda şirket kâr sağlarken hisseler de piyasada değer kazanır. Bedelli bölünme, şirketin ana sermayesinde yer alan hisse senetlerinin karşılığı ödendikten sonra gerçekleştirilebilir. Bedelli sermaye artırımında dış kaynaklar kullanılır. Şirketin yeni pay ihraç etmesiyle dışarıdan fon sağlanması mümkün olur.

Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin iç kaynakları kullanılarak yapılır. Temettü, iştirak ve yeniden değerleme artışı gibi fonlardan elde edilen kârla sermaye artırımı sağlanır. Şirket söz konusu kaynakları kullanarak hisse senetlerini ortaklara pay eder. Dışarıdan bir finansal kaynak sağlanması söz konusu olmadığı için ortakların hisse dağıtımı için herhangi bir ödeme yapmasına gerek yoktur. Şirketlerin daha fazla hisseye bölünmesi, piyasalar tarafından da olumlu karşılanır.

Neden hisse bölünmesi yapılması gerekir?

Şirketlerin hisse bölünmesine gitmesinin ardında birbirinden farklı sebepler bulunabilir. Temel amacın şirket hisselerinin küçük yatırımcılar için daha uygun ve erişilebilir hâle getirilmesi olduğu söylenebilir. 

Şirketler hisse bölünmesi ile anapara akışını korumuş olur. Bu strateji sayesinde şirketin piyasada işlem gören hisselerinin sayısı artar. Üstelik senet başına düşen fiyat bu sayede daha az olur. Hisse bölünmesi ile şirket paylarının bir kısmı halka arz edilebilir. Böylece hem küçük yatırımcılar piyasaya dâhil edilebilir hem de bu bu vasıtayla şirkete kaynak sağlanabilir.

Borsada hisse bölünmesi ne zaman yapılır?

Türkiye’de faaliyet gösteren şirketlerin kanunlar gereği sermaye artırımı zorunluluğu bulunmaktadır. Küçük ya da büyük ölçekli fark etmeksizin tüm şirketler kuruluş tarihlerinin üzerinden bir yıl geçtikten sonra bedelli veya bedelsiz sermaye artırımı yapmalıdır. Böylelikle şirket sermayesini güçlendirmeleri ve reel büyümeye bağlı olarak ortaya çıkan fon ihtiyacını gidermeleri mümkün hâle gelir.

Şirketler, hisse bölünmesi için eski sermayelerinin tamamını ödediğine dair SMMM raporuna veya faaliyet belgesine sahip olmalıdır. Sermayeye ilişkin değişiklikler için Sanayi ve Ticaret Bakanlığından izin alınabilir. İlgili şirket SPK’ya tabi ise kurumdan alınacak olan uygunluk yazısını ana sözleşmeye eklemelidir.

Borsada gerçekleşen hisse bölünmesinin etkileri nelerdir?

Hisse senedi bölünmesi, etkisini en çok piyasalarda hissettirir. Bu uygulama, özellikle hisse senetlerinin likiditesine katkı sağlayacağı için piyasalar adına oldukça avantajlıdır. Zira lot fiyatlarının belirli bir seviye üzerine çıkması, alım-satım işlemlerinin yavaşlamasına yol açabilir. Borsada gerçekleşen hisse bölünmesinin şirketler ve yatırımcılar açısından birtakım etkileri olduğundan bahsedilebilir.

Hisseyi nasıl etkiler?

Bedelsiz sermaye artırımı, şirketlerin dolaşımdaki hisse senedi sayısında gözle görülür bir yükseliş sağlar. Üstelik bu durum şirketin öz sermayesinde herhangi bir artışa ya da azalmaya neden olmaz; yalnızca hisse başına düşen defter değerini düşürür. Bedelsiz bölünmenin şirketin değerine etki eden bir içerik taşımadığını söylemek mümkündür. Bölünme sonrasında hisse fiyatının düşmesi beklenir. Bu sayede talebin artması ve bu durumun hisse fiyatlarına olumlu yansıması mümkün olur.

Bedelli sermaye artırımı hisse senetleri ve şirketlerin uzun vadede değer kazanmasını sağlar. Artırımın ilk aşamasında hisse fiyatlarında düşüş gözlemlenebilir. Bu durum, yatırımcıların paniğe kapılarak hisselerini satmasına yol açabilir. Ancak unutulmamalıdır ki bu düşüş kısa sürelidir. Bu süreçte ek gelir kazanan şirketler üretim yoluyla varlıklarını artırarak piyasadaki değerlerini artırabilir, yatırımcıların güvenini kazanabilir.

Yatırımcıyı nasıl etkiler?

Sermaye artırımı yatırımcı açısından oldukça avantajlıdır. Bedelli sermaye artırımı yoluyla yeni yatırımcılara rüçhan hakkı tanınabilir. Yani yatırımcılar sermaye artırımına doğrudan dâhil olabilir. Bedelsiz bölünmede ise hisse fiyatları neredeyse yarı yarıya düşeceği için yatırımcılar için daha uygun ve erişilebilir hâle gelen payları satın alarak yatırım yapmak mümkün olur.

Hisse bölünmesi nasıl hesaplanır?

Bedelli ve bedelsiz hisse bölünme hesaplamaları için iki farklı formül kullanılır. Bedelsiz sermaye hesaplaması için mevcut lot sayısı, bölünme oranı, hisse fiyatı gibi bilgiler girilmelidir. Mevcut lot sayısı, sermaye artırımına giden şirket hisselerinden sahip olduğunuz miktarı ifade eder. Bölünme oranı ise rüçhan hakkı kullanım oranıdır. Hisse fiyatı, payların bölünmeden önceki ortalama değeridir. Sermaye artırımı hesaplama formülü, yeni hisse fiyatını bulmak için uygulanabilir. Bu tutar, şu şekilde hesaplanabilir:

• Kazanılacak Lot: Mevcut Lot x (Bölünme Oranı/100)
• Bölünme Sonrası Toplam Lot: Mevcut Lot + Kazanılan Lot
• Bölünme Sonrası Fiyat: Bölünmeden Önceki Fiyat/ [1+(Bölünme Oranı/100)]

HangiKredi kredi hesaplama, karşılaştırma ve başvuru işlemlerinizi bankaya gitmeden, ücretsiz olarak gerçekleştirebileceğiniz bir platformdur. Hesaplama araçları sayesinde tek bir işlemle banka kredi oranları, dosya masrafları, aylık taksit tutarı ve toplam ödenecek miktar gibi bilgilere erişilebilir. Hangikredi üzerinden mevduat araçlarını inceleyebilir; birikimleriniz için en avantajlı olacak yatırım enstrümanına karar verebilirsiniz.