Genel Sağlık Sigortası (GSS) sayesinde hastanelerden ücretsiz hizmet alınabilir, devlet tarafından sunulan bu hizmet ile ilgili pek çok detay vardır.
İçindekiler
GSS, tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sağlık hizmeti alabilmesini kolaylaştırmak amacıyla Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile yürürlüğe girmiştir. Sistemin en çok öne çıkan detayı, herhangi bir sağlık sigortasına sahip olmayanların da sigortalı gibi hizmet alabilmesini sağlamasıdır. Ücretli/maaşlı çalışanların, devlet memurlarının ve kendi adına çalışanların faydalandığı sigorta sistemi de GSS olarak kabul edilir. Fakat çalışanların primleri işveren tarafından ödendiği için otomatik olarak sigortalı kabul edilirler.
Çalışanlar, devlet hastanelerinde, belirli sınırlar dahilinde ücretsiz muayene ve tedavi hakkına sahiptirler. Bu sistem, çalışmayan ve herhangi bir sağlık güvencesi olmayan kişilerin de ücretsiz muayene ve tedavi hakkına sahip olabilmesi amacıyla düzenlenmiştir. Dolayısıyla Türkiye Cumhuriyet vatandaşlarının neredeyse tamamı bu sigorta sistemine dâhil olarak sağlık hizmeti alır. Çalışanların işverenlerinin, çalışmayanların ise dışarıdan ödediği primler doğrultusunda alınan bu hizmet, bazı şartları taşıyan vatandaşlara ücretsiz bir şekilde sunulur.
Genel Sağlık Sigortası sistemine dâhil olan vatandaşlar, acil bir durum doğrultusunda hastaneye gittiklerinde ücret ödemezler. Vatandaşlar e devlet GSS sorgulaması ile mevcut durumlarını öğrenebilirler. Bu sigorta sadece devlet hastanelerinde geçerli iken özel ya da Tamamlayıcı Sağlık Sigortası sahibi olanlar için durum farklıdır.
Genel Sağlık Sigortası yaptırmak, normal şartlarda her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı için zorunludur. Bu nedenle çalışanların primlerini ödeme sorumluluğu işverenlere yüklenmiştir. Böylece çalışan kişiler, kendi müdahaleleri olmaksızın bu sigorta sistemine girerler. Kendi nam ve hesabına çalışanlar ise bağlı bulundukları kurum üzerinden gerekli sigorta primini ödemek zorundadırlar.
18 yaşını dolduran herkes için zorunlu olduğu belirtilse de aslında 18 yaş altı için de zorunlu kabul edilebilir. Çünkü 18 yaşından küçükler, anne ve babalarının sigorta programlarından yararlanırlar. Anne ve babanın GSS tescili yoksa, gerekli prim devlet tarafından karşılanır. Dolayısıyla çocuklar da sigortalı olmak zorundadırlar fakat sorumluluk çocuklara ait değildir.
İlgili mevzuata göre Genel Sağlık Sigortası kapsamı dışında kalanlar ve bu sigorta programına dâhil olmak zorunda olmayanlardan bazıları şu şekilde sıralanmaktadır:
GSS, tüm vatandaşları kapsayacak şekilde düzenlenmiş olan bir sigorta programı olduğu için çocukluktan itibaren başlar. Fakat çocuklar ebeveyn programına dâhil oldukları için resmî başlangıç yaşı 18’dir. 18 yaşını dolduran her vatandaş, GSS’den doğacak sigorta primini ödeyip sisteme dâhil olmakla yükümlüdür. Dolayısıyla 18 yaşını doldurmasına rağmen okumayan ve çalışmayan kişiler, kendi imkânları ile bu primleri ödemek durumundadırlar. Genel Sağlık Sigortası başlangıç yaşı normal şartlarda 18 iken lise ve dengi düzeyde eğitim görenler için 20, yüksek öğrenim düzeyinde eğitim görenler için 25’tir.
Bu sistem, vatandaşların ömür boyu sağlık sigortasından faydalanabilmelerini sağlayabilmektedir. Dolayısıyla net bir bitiş tarihi yoktur. Kişinin zorunlu grubun dışına çıkması gibi bir durum söz konusu olduğunda GSS bitirilebilir. Bununla birlikte kapsam dışındaki hastanelerde ve tedavilerde geçersiz olması da geçici bir süre bitebileceği anlamına gelebilir.
Genel Sağlık Sigortası kapsamı, bazı istisnalar dışında herkestir. Bu sigorta programına dâhil olan gruplardan bazıları aşağıdaki gibidir.
GSS, devlet ve üniversite hastanelerinden alınan muayene ve tedavi hizmetlerinin büyük bir çoğunluğunu kapsar. Bununla birlikte program dahilindeki ilaçlar da ücretsiz ya da indirimli bir şekilde verilir. “Tamamlayıcı Sağlık Sigortası İle İlgili Bilmeniz Gerekenler” başlıklı yazımızı okuyarak GSS kapsamı dışında kalan hizmetlerden nasıl yararlanabileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Devlet tarafından yürütülen bu sigorta programı, tam kapsamlı bir sigorta olarak değerlendirilemez. Toplanan primler ile birlikte devlet hazinesi tarafından finanse edilen bu program, sadece temel sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırmak içindir. Bu nedenle bazı sınırları vardır. En önemli sınır ise bu sigortanın geçerli olduğu hastanelerdir.
Devlet tarafından sunulan GSS hizmetinin geçerli olduğu yerler de devlet tarafından hizmet veren hastanelerdir. Bu doğrultuda sigorta programı kapsamında ücretsiz muayene ve tedavi alınabilecek hastaneler arasında, her şehirde bulunan devlet hastaneleri vardır. Bununla birlikte üniversitelerin tıp fakültesi hastanelerinden ve sağlık ocaklarından da bu sigorta programı kapsamında hizmet alınabilir.
Genel Sağlık Sigortası özel hastanelerde geçerli değildir. Bu nedenle özel bir hastaneye gidildiğinde, ilgili hastanenin belirlediği muayene ve tedavi ücretleri devlet tarafından karşılanmaz. Özel hastanelerden de ücretsiz hizmet alabilmek için özel sağlık sigortası yaptırılmalıdır. “Özel Sağlık Sigortası Hakkında Merak Edilenler” başlıklı yazımıza göz atarak konu hakkında ayrıntılı bilgilere ulaşabilmeniz mümkündür.
Sigorta primleri herhangi bir kişi ya da kurum tarafından ödenmeyenler, kendi imkânları ile primleri ödeyerek GSS programına dâhil olmak zorundadır. Fakat evlilik durumunda eşlerden birinin sigortalı olması, diğer eşe de sigortadan yararlanma hakkı verir. Bununla birlikte çocuklar da 18 yaşına kadar sigortadan yararlanma hakkına sahiptirler. Çocuklar için ebeveynlerin sigortalı olup olmaması önemli değildir çünkü primleri devlet tarafından karşılanır. Öğrenimine devam eden çocuklar için ise yaş sınırı daha yüksektir.
Çalışmaya başlayan kişilerin Genel Sağlık Sigortası başvuru işlemleri işveren tarafından yapılır. Çalışmayan kişiler ise yüklü bir GSS prim borcu ile karşılaşmamak adına başvuru yapmalıdır. Sigortanın başlatılması ve ödenecek primin belirlenmesi için gelir testi yapılır. Başvuru, genellikle kaymakamlık binası içerisinde yer alan Sosyal Hizmetler ya da Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma birimlerine yapılır. Ayrıca e-devlet üzerinden başvuru yapabilmek de mümkündür.
Başvuru sürecinde ibraz edilmesi gereken bazı belgeler vardır. Bu belgeler, başvuru sahibinin durumuna göre değişkenlik gösterebilir. Genel Sağlık Sigortası başvurusu için istenen belgeler aşağıdaki gibidir.
Genel Sağlık Sigortası Başvurusu İçin İstenen Belgeler
Çalışanların sigortası işveren tarafından yatırılıyor olsa da primlerini dışarıdan yatırması gerekenler de vardır. Primlerini dışarıdan yatırması gereken vatandaşlar, ne kadar prim ödeyeceklerini de bilmek durumundadırlar. Genel Sağlık Sigortası primi, asgari ücret üzerinden belirlenir. Bu nedenle her yıl değişmektedir. Her yıl, o yıl için geçerli olan brüt asgari ücretin %3’ü kadarı aylık prim olarak kabul edilir. Buna göre GSS primi 2021 yılı için 107,33 TL’dir.
Halk arasında sigorta programı, genellikle emeklilik üzerinden değerlendirilir. Çünkü emekli olabilmek için belirli bir süre sigortalı bir şekilde çalışmak gerekir. Fakat çalışanlar için yapılan sigorta primleri sadece sağlık kısmını ifade etmez. Sigortalı çalışanların emeklilik primi ile Genel Sağlık Sigortası ücreti ayrı kalemlerle yatırılır. Böyle bir durumda kişinin emeklilik hakkı devam eder ama bunu sağlayan GSS primleri değildir. Bu nedenle primlerini dışarıdan yatıran kişiler sadece sağlık hizmeti hakkına sahip olurlar. Tek başına GSS primi ödeyerek emekli olmak söz konusu değildir.
GSS’nin zorunlu olduğu 1 Ocak 2012’den sonra pek çok vatandaş Genel Sağlık Sigortası borcu ile karşılaştı. Sigorta programının zorunlu olması ile birlikte her vatandaşın prim ödeme yükümlülüğü de doğdu. Sigortadan prim ödemeksizin yararlanma hakkı olanların dışındakiler ise çalışanlar ve çalışmayanlar olarak ayrıldı. Çalışanların primleri işverenler tarafından ödendiği için borç doğması söz konusu değildir. Fakat çalışmayan kişiler kendi primlerini dışarıdan ödemek zorunda oldukları için her ay prim borcu çıkmaktadır.
Aylık olarak ödenmesi gereken bu primler ödenmediğinde GSS borcu doğar ve prime gecikme zammı uygulanır. Çalışmayan kişilerin borç ile karşılaşmaması ise ancak gelir testi ile mümkündür. Gelir testi sonucunda gelir düzeyi belirli sınırların altında kalan vatandaşlar prim ödemek zorunda kalmaksızın bu hizmetten faydalanırlar. Dolayısıyla borç çıkmaz. Borcun olup olmadığı ise GSS borç sorgulama işlemi ile öğrenilebilir.
Genel Sağlık Sigortası borcu sorgulama işlemi internet üzerinden sorgulanabilmektedir. Bu işlem için e-devlet üzerinde yer alan “GSS Sorgulama” sayfasına girilmelidir. E-devlet üzerinden GSS borç sorgulama TC kimlik no ile mümkündür. Sistem, TC kimlik numarasına bağlı olarak sorgulama yapar ve borcu gösterir. Genel Sağlık Sigortası tescil ve prim borcu sorgulama işleminin ardından bir borç görüntülenmesi hâlinde, ilgili borcun en kısa sürede ödenmesi gerekir.
Genel Sağlık Sigortası borcu ödeme işlemi için belirli tarihleri geçirmemek gerekmektedir. İlgili primler düzenli olarak ödenmelidir. Genel Sağlık Sigortası prim borcu ödeme işlemi internet üzerinden de yapılabildiği için son derece basittir. Borç ödeme işlemi için de yine e-devlet platformu güvenli bir şekilde kullanılabilir.
Genel Sağlık Sigortası internetten ödeme sürecine başlamak için e-devlete giriş yapılmalıdır. Ardından “Sosyal Güvenlik Kurumu Kart ile Prim Ödeme Uygulaması” başlıklı hizmet sayfasına gidilmelidir. Bu sayfada kimlik doğrulaması yapıldıktan sonra SGK’nın online tahsilat sayfası açılır. Açılan online tahsilat sayfası üzerinden kredi ve banka kartları ile ödeme yapılabilir.
Genel Sağlık Sigortası borcu yapılandırma ile ilgili düzenlemelere de dahil edilen bir ödenektir. Devlet tarafından zaman zaman çıkarılan yapılandırma kanunları kapsamında GSS borcu yapılandırması yapmak mümkündür. Fakat bu her zaman mümkün olabilen bir işlem değildir. Çünkü yapılandırma kanunları belirli tarihler arasında yürürlükte kalır ve bu süre içerisinde başvuru yapılması gerekir.
Genel Sağlık Sigortası şartları arasında yer alan bazı detaylar doğrultusunda, bu hizmeti prim ödemek zorunda kalmadan alabilecek kişiler de vardır. Söz konusu vatandaşların primleri devlet tarafından karşılanır. Primleri devlet tarafından karşılanan kişiler, primini kendi ödeyenler ve primleri işveren tarafından ödenenler ile aynı haklara sahip olurlar. GSS primleri devlet tarafından karşılanacak kişilerden bazıları şöyledir:
Önceden Genel Sağlık Sigortası tescil ve prim borcu olanlar ücretsiz muayene haklarını kaybediyorlardı. Sonrasında yapılan düzenleme ile bu değişti. Hemen her yıl yeni bir düzenleme yapıldığı için bu konu ile ilgili güncel düzenlemeleri takip etmekte fayda vardır. Yapılan son düzenlemeye göre borcu olanlar, 31 Aralık 2021 tarihine kadar ücretsiz muayene olmaya devam edebilirler.
GSS prim borcu ödemesi düzenli olarak yapılmalıdır. Ödenmediği takdirde devlete karşı bir borç birikir. GSS ödemesini yapmayanların gecikmiş borçlarına gecikme faizi eklenir. Günlük faiz uygulaması olduğu için her geçen gün borç biraz daha artar. Belirli bir süre sonra SGK tarafından haciz işlemlerinin başlatılması da ihtimaller dahilindedir.
Bazı durumlarda Genel Sağlık Sigortası borcu sildirme işlemi de söz konusu olmaktadır. Daha önce gelir testi yaptırmayan kişiler GSS borcu sildirme imkânından yararlanabilirler. Son düzenlemeye göre daha önce hiç gelir testi yaptırmamış olan vatandaşlar, 30 Kasım 2021 tarihine kadar gelir testi yaptırarak borçlarını sildirebilirler. Fakat borcun silinmesi için, gelir testi sonucunda, borçlu vatandaşın gelirinin, asgari ücretin üçte birinden az olduğu tespit edilmiş olmalıdır.
Normal şartlarda Genel Sağlık Sigortası iptali söz konusu değildir. İstisnalar dışında herkes için zorunlu olan bu sigortanın iptal edilmesini gerektiren durumlar da bulunmaktadır. Genel Sağlık Sigortası iptal işlemleri için kişinin sigortalı bir işe girmesi gerekmektedir. Böyle bir durumda borç doğuran GSS iptal edilir ve işveren tarafından ödenen sigorta primi üzerinden tahsilat devam eder. Ayrıca ikametin yurt dışına taşınması da sigortanın iptalini gerektiren bir durumdur.
19.11.2024
13.11.2024
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.