Enflasyon Nedir?

Enflasyon her zaman gündemde olan ve ekonomik durumun ne seviyede olduğunu gösteren bir kavramdır. Seviyesi her zaman önemlidir ve ülkelerin ekonomisi buna bağlı olarak yönetilir.

Enflasyon; fiyatlar genel düzeyinin devamlı şekilde yükselmesi nedeniyle, referans para biriminin sürekli değer kaybetmesi ve bunun sonucunda ise satın alma gücünün azalmasıdır. Bir diğer ifade ile yükselen fiyat düzeyleri nedeniyle, paranın satın alma gücünün düşmesi olarak tanımlanmaktadır. Piyasadaki ürünlerin durumu, arz - talep dengesi ve üreticinin maliyet hesabı ile bağlantılı olarak ortaya çıkar ve değişkendir.

Ülke ekonomisinin ne durumda olduğunu gösteren en önemli kavramlardan biri enflasyondur. Enflasyon, piyasadaki fiyatlar ve benzeri metriklerin dikkate alınmasıyla hesaplanır ve mevcut paranın alım değerini gösterir. Enflasyon nedenlerine bakıldığında iki farklı teori ile karşılaşılır.

Bu teorilerden ilki satın alma gücünün fazla olduğu ancak piyasadaki ürün ve mal miktarının az olması durumunda enflasyonun ortaya çıkmasıdır. Kısaca talebin arzdan fazla olduğu durumlarda gözlenir. İkinci teori ise şirket maliyetlerinin arttığı durumlarda kâr marjını korumak için bu artış fiyata yansıtılmasıdır. Artan maliyetler ile ithalatın ücret, vergi vb. ön görülemeyen maliyetleri de görülünce enflasyon gözlenmektedir.

Enflasyon Nedir?

Enflasyon, ulusal bir ekonomideki güncel fiyatların sürekli ve hissedilir bir artış göstermesini ifade eder. Somut bir örnek verecek olursak, almak istediğiniz ekmek, konut veya araba şu an 5 yıl öncesine göre daha pahalı ise bunun nedeni enflasyondur. Ancak sadece belli bir malın ya da hizmetin tek başına fiyatının artması değildir. Yani genel anlamda fiyatların sürekli artış göstermesi olarak tanımlamak daha doğru olur. Konuyu rakamlar ile örnekleyecek olursak aylık enflasyon oranının yüzde 2 olması, ay içerisinde fiyatların genel seviyesinin bir önceki aya göre yüzde 2 oranında arttığını göstermektedir.

Enflasyon oranları, HangiKredi üzerinden güncel olarak takip edilebilir.

Bilinen bir diğer yanlış ise insanların alım gücünün yükselmesi ve fiyatların düşmesi ile enflasyonun düştüğünü düşünmektir. Enflasyonun düşmesi fiyatların artışının azalması ve alım gücünün daha az azalması ile gerçekleşir. Yani genel anlamda enflasyonun düşmesi istikrar ve refah demektir.

Paranın alım gücü, bankadan alacağınız kredilerin faiz oranlarına da etki edebilir. HangiKredi üzerinden kredi hesaplama işlemlerinizi yaparak bilgi sahibi olabilirsiniz.

Enflasyon Hesaplama İşlemi Nasıl Yapılır?

Enflasyonu hesaplamak oldukça zordur ve bu nedenle resmî istatistik kurumları, temsili bazı mallardan bir sepet oluşturularak hesaplama gerçekleştirilir. Oluşturulan sepetin toplam değerindeki zamansal değişimlerin gözlenmesi de hesaplamaya dahil edilir. Endeksler genel olarak iki farklı formül ve değişkenler üzerinden hesaplanır.

1. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE – CPI): Hizmetler ve tüketim malları için yapılan hesaplamada kullanılır. Değişim tüketicinin perspektifine göre yorumlanır.
2. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE – PPI): Hesaplamaya konu olan ülkede üretilen mal ve hizmetler ile oluşturulan endeksin değişimlerini gösterir. Üreticinin perspektifinden bakılarak yorumlanmaktadır.

TÜFE ve ÜFE için, “çekirdek” olarak adlandırılan ve geçici olmadığı yıllık ve aylık hesaplama yöntemleri mevcuttur. Rakamlar ile enflasyon hesabına bakacak olursak;

• Bir önceki yılın aynı ayına göre hesaplama:
  • [(Xt/Xt-12) X 100] -100
• Bir önceki aya göre hesaplama:
  • [(Xt/Xt-1) X 100] -100

Formüllerdeki değişkenlerin açıklaması ise şöyledir:

• X= Endeks değeri
• t= Cari Ay
• t-12= Bir önceki yılın aynı ayı
• t-1= Bir önceki ay

Enflasyon nedir, düşerse/yükselirse ne olur gibi sorularımızı ekonomist Mert Yılmaz'a sorduğumuz eğlenceli videomuzu da izleyebilirsiniz

Enflasyon Nedir? Neden Yükselir?

Enflasyon Maliyetleri Nelerdir?

Enflasyon yükseldikçe satın alınan mal ve hizmet miktarı düşer. Yoksullaşmaya sebep olan bu durumu önlemek isteyen hükümetler, ücretlere enflasyon düzeyinde artış yaparlar. Türkiye’de ise ücretlere yapılan zamlar ortalamanın altında kalmaktadır. Bunun nedeni, enflasyon hedeflemesi olması ve yüzde 5 olarak belirlenmesi, bu sebeple ücret masasına hükümetin bu zam teklifi ile oturmasıdır.

Enflasyonu daha gerçekçi bir şekilde hesaplamak her zaman daha faydalıdır. Bu da ancak enflasyonun gelire göre değişen tüketim kalıplarına uygun hesaplanması ile mümkündür. Bu bağlamda ilgili ülkenin en zengin yüzde 20’lik kesimi referans alınarak oluşturulan tüketim sepeti ile en yoksul yüzde 20’lik kesim için oluşturulan sepet birbirinden farklı olur. Gelir düzeyinde düştükçe sepetteki lüks harcamalar azalır ve temel ihtiyaçlar daha fazla yer kaplar.

Yüksek enflasyonun sıklıkla görüldüğü ülkelerde yatırımlar her zaman düşük seviyelerde kalır. Çünkü enflasyonun yarattığı belirsizlik ortamı yatırımcılar tarafından risk olarak görülür. Yatırımların düşmesi ise işsizliğin artması anlamına gelir. Dolayısıyla özellikle maliyet enflasyonu dikkate alındığında, enflasyonun işsizlik yaratabildiği görülmektedir.

Enflasyon Neden Yükselir?

Ekonomi yönetimlerinde asıl hedef, enflasyonu tamamen ortadan kaldırmaktadır. Fakat hem ulusal hem de uluslararası dinamiklerin değişkenliği enflasyonun doğmasına sebep olabilir. Bu durumda enflasyonu düşürmeye yönelik politikalar izlenir. Fakat enflasyonun yükseldiği de sıklıkla gözlemlenmektedir. Enflasyon iki ana nedenden ötürü yükselebilir.

1. Talep Enflasyonu: Yüksek para arzı dolayısıyla tüketiciler daha fazla paraya ve alım gücüne sahip olur. Dolayısıyla tüketimin artar ve buna bağlı olarak yükselen talep enflasyonun artmasına sebep olur.
2. Maliyet Enflasyonu: Ücret, hammadde fiyatları, vergiler gibi belirli nedenlerden dolayı üretim maliyetleri artar. Meydana gelen bu artışlar maliyetlerle birlikte nihai satış fiyatlarını da artırır ve maliyet enflasyonu ortaya çıkar.

Bunlarla birlikte enflasyon, TÜFE ve ÜFE başlıkları altında da incelenmektedir. Bu metriklerin biri üreticinin diğeri ise tüketicinin etkisiyle ölçülür.

TÜFE

Hane halklarının tüketimine yönelik mal ve hizmet fiyatlarında zaman içerisinde yaşanan değişimi ifade eder. TÜİK, 12 ana grup ve 43 alt grup altında topladığı harcamalar ile bu hesaplamayı yapmaktadır.

ÜFE

Belirli bir baz alınarak, yurt içinde üretilen ve yurt içine satışa sunulan ürünlerin üretici fiyatlarının zamana bağlı değişimlerini ölçen endekstir. Sektörel kapsamda; Madencilik ve Taş Ocakçılığı, İmalat, Elektrik ve Gaz, Su Temini olarak ayrılmaktadır.

Enflasyon Yükselirse Ne Olur?

Enflasyonun yükselmesi olumsuz bir durumu işaret etmektedir. Genellikle halk arasında da olumsuz bir durum olarak görülen enflasyon yükselmesi gerçek anlamda da bir olumsuz durumun göstergesidir. Genel anlamı ile enflasyonun yükselmesinin sonuçlarından bazıları, şu örneklerle açıklanabilir:

• Alım gücü azalır
• Ülkeye ve paraya olan güven sarsılır
• Yatırımların vadesi kısalır
• Belirsizliklere bağlı olarak ekonomik büyüme engellenir

Enflasyonun yükselmesi, ulusal paraya olan güvenin önemini kaybetmesine de neden olmaktadır. Değer biriktirme, değişim gibi işlevler ortadan kalkmaya başlar. Bunun yanı sıra üretken olmayan yabancı para ve gayrimenkul benzeri yatırımlar artar. Genel çerçeveden bakıldığında yüksek enflasyon belirsizliğe sebep olur. Böylece ülkenin ekonomik açıdan büyümesinde sıkıntılar ile karşılaşılır.

Enflasyon korumalı mevduat hesabı açarak paranızın değer kaybı yaşamasını önleyebilirsiniz. HangiKredi’den güncel mevduat faiz oranları hakkında bilgi almanız ve hesap açmak için bankaya başvuru yapmanız mümkündür.