Bu Yıl Enflasyon ve Büyüme Nasıl Bitecek?

Enflasyon %25’den ekim enflasyonu ile birlikte %8,5’e düştü. Büyüme son üç çeyrektir eksi geliyor. Yılın bitmesine az bir zaman kaldı. Bu yazımızda yıl sonuna kadar olan beklentileri paylaşmaya çalışacağız.

Enflasyondan Başlayalım

Önce enflasyondan başlarsak, en son gelen Ekim 2019 Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık %2,00 arttı. Bir önceki yılın Aralık ayına göre %10,59, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,55 ve on iki aylık ortalamalara göre %16,81 oranında yükseliş gerçekleşti. Ekim 2019’da endekste kapsanan 418 maddeden 33 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 289 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 96 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti. Baz etkisi ile Ekim ayında tek hanede kalan enflasyon Kasım ve Aralık ayında tekrar çift haneye çıkacak.

Haftaya salı günü açıklanacak Kasım ayı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde (TÜFE) ekonomistlerin aylık medyan tahmini yüzde 0,80 artış olacağı yönünde. Foreks’in 16 banka/kurum ekonomisti ile bir anket gerçekleştirdi. Bu anket sonucunda, TÜFE’de Kasım ayı ortalama tahmin yüzde 0,76 artış olurken, yıllık veride ise medyan tahmin yüzde 11,01, ortalama ise yüzde 10,98 olarak gerçekleşti. TÜFE’de aylık en yüksek ve en düşük artış beklentiler sırasıyla yüzde 0,96 ve yüzde 0,24 şeklinde oluşurken, yıllık tahminler aynı sıralama ile yüzde 11,20 ve yüzde 10,40 oldu. 2019 sonu TÜFE’de medyan tahmin yüzde 12,00 olurken, ortalama tahmin yüzde 12,06 olarak gerçekleşti.

Ekim ayı TÜFE verisi, Foreks anketindeki %2,00’lik beklentiye paralel, yüzde 2,00 artış yönünde açıklanmıştı. Geçen yıl Kasım 2018 enflasyon rakamı eksi yüzde 1,44 gelmişti. Şimdiye kadar pozitif çalışan baz etkisi bu sefer ters çalışacak ve verdiğimiz tahminlerde belirtildiği gibi bu enflasyon kasımda çift haneyi görecek. Negatif baz etkisi Aralık ayında da belirgin olacak. Geçen yıl aralık ayında enflasyon eksi %0,40 gelmişti. Aralık 2019 ortalama beklentisi yüzde 0,60 olduğuna göre yıl sonunda muhtemelen enflasyon yüzde 12 seviyelerine yakın bir yerde kapatacaktır.

TCMB 12 Aralık 2019’da gerçekleştirdiği yılın son toplantısında 100 baz puan yapılması bekleniyor. 150 baz puan indirim de sürpriz olmayacaktır. 2019 yıl sonu enflasyon beklentisine bakarsak, hem Yeni Ekonomi Programında (YEP), hem Merkez Bankası beklenti anketinde, hem de Merkez Bankası hedefi aynı rakamda yüzde 12’de birleşiyor.

Merkez Bankası 100 baz puan düşürürse faiz yüzde 14’ten yüzde 13’e gelecek ki bunun anlamı 100 baz puan reel faiz demektir. Bu reel faiz mevcut şartlara göre olabilecek en düşük orandır. Hem ekonomi camiası, hem piyasalar bu faiz indirimi zaten fiyatladığı için zaten düşmüş olan mevduat ve kredi faizlerinde artık bu yıl için daha fazla düşüş beklenmemeli. Kredi kullanacaklar için bu yıl faiz konusunda en düşük seviyelerdeyiz, artık daha fazla düşmeyecektir.

Büyüme tarafında ise 2019 yılının üçüncü çeyrek rakamı da gelecek hafta açıklanacak. Üst üste üç çeyrektir küçülen Türkiye ekonomisinin, 2019 3.çeyrek yüzde 1’e yakın büyümesi bekleniyor. Bu çeyrekte bir toparlanma söz konusu olacak. Son çeyrek beklentisi de, geçen yılın son çeyreğinden gelen pozitif baz etkisini de hesaba katarak, yüzde 3,5 büyüme olacak şeklinde. Bu rakamların gerçekleşmesi durumunda yıl sonunda Türkiye ekonomisinin yüzde 0,5 civarında pozitif büyümesi beklenecek.

Peki bu büyüme yeterli mi ?  Kesinlikle değil. Türkiye, ekonomik anlamda beka sorunu haline gelmiş yüzde 14 oranındaki işsizliğin (genç işsizlik yüzde 27,4)  azalması için, ekonomisini en az yüzde 4 büyütmeli. Böyle bir sürdürülebilir büyüme ancak ekonomiye olan güvenin artması ve yatırımın canlanması ile gelebilecektir. Gelecek yazımızda bunlardan bahsedeceğiz.

Herkese güzel bir ay diliyorum.

Murat Sağman'a ait diğer yazıları okumak için;

Enflasyon Artık En Büyük Derdimiz
Konut Almak Bir Yatırım mıdır?
Dolar Niye Bu Kadar Önemli?