AGİ yardımı uygulanırken aynı koşullarda çalışan ve aynı maaşı alan çalışanlar medeni durumları ve çocuk sayılarına göre kategorize edilerek bu yardımdan faydalanıyordu; 2022 yılında asgari ücrete yapılan zamla beraber AGİ yardımı bütün çalışanlar için kaldırıldı.
Çalışanlara ödenen maaşlar, çeşitli unsurlar dikkate alınarak hesaplanır. Asgari tutar herkes için aynı olsa da her çalışanın farklı tutarda bir maaş alması olasıdır.Bunun sebebi, maaşa yansıyan vergi indirimleri, yani AGİ’dir. Verilebilecek en düşük maaş, devlet tarafından “asgari ücret” adı altında belirlenir. Fakat bu asgari ücret, asgari yaşam standartları dikkate alınarak hesaplanır. Kişinin giderini artıran en önemli unsurlardan biri olan eş ve çocuklar, söz konusu ücretin artırılmasını gerektiri. Asgari geçim indiriminin uygulanma sebebi kısaca budur.
Asgari geçim indirimi (AGİ), maaşlı çalışanların maaş gelirlerine uygulanan vergi indirimini ifade etmektedir. Bu indirim, kişinin bakmakla yükümlü olduğu eşi ve çocukları için uygulanır. Eş ve çocuklar, asgari geçim standardını yükselttiği için, bu kişiler için bir vergi muafiyeti söz konusudur.
AGİ; Gelir Vergisi Genel Tebliği kapsamında, işveren tarafından, devlet adına, çalışana ödenir. Bu kapsamdaki ödemeler, işverenin gelir vergisinden düşülür. Ödenecek ücret belirlenirken, çalışanın medeni durum niteliklerine göre asgari geçimini sağlayacak tutar toplam gelirden çıkarılır ve bu sayede ilgili kısım vergiden muaf tutulmuş olur.
AGİ hesaplama formülünde, içinde bulunulan takvim yılının asgari ücreti dikkate alınır. Bu ücret üzerinden yapılan hesaplama sonucunda bulunan tutar çalışana maaş ile birlikte ödenir. 2021 yılında net asgari ücret 2.825,90 TL iken 2022 yılı için 4.253,40 TL şeklindedir.
Hesaplama sürecinde, brüt asgari ücretin yıllık tutarı üzerinden;
İndirimin hesaplanmasının ardından çıkan matrah, gelir vergisinin %15’lik oranı ile çarpılır ve bulunan sonuç 12’ye bölünür. Bu sayede çalışana aylık olarak ödenecek olan AGİ tutarı hesaplanmış olur.
AGİ, asgari ücrete ve maaşlı çalışanın medeni durumu ile çocuk sayısına göre belirlenir. Evliler, bekârlar ve boşanmış olan kişiler, farklı tutarlarda asgari geçim indirimi alır. Aynı şekilde çocukların sayısı da AGİ’nin belirlenmesinde rol oynar. Peki, 2022 yılında AGİ ne kadar?
| Medeni Durum | Eşin İş Durumu | Çocuk Sayısı | Aylık AGİ (TL) |
|---|---|---|---|
| Bekâr | - | - | 375,30 |
| Evli | Çalışmıyor | 0 | 450,36 |
| Evli | Çalışmıyor | 1 | 506,65 |
| Evli | Çalışmıyor | 2 | 562,95 |
| Evli | Çalışmıyor | 3 | 638,01 |
| Evli | Çalışıyor | 0 | 375,30 |
| Evli | Çalışıyor | 1 | 431,59 |
| Evli | Çalışıyor | 2 | 487,89 |
| Evli | Çalışıyor | 3 | 562,95 |
Asgari geçim indirimi, yasal düzenlemelerde belirtilen niteliklere sahip bir gelir elde eden kişilere ödenir. AGİ ödenecek kişiler şu şekilde gruplandırılmaktadır:
Evli bir kişi, bir işte çalışmaya başladığında “Aile Durumu Bildirimi” isimli formu işverene ibraz etmelidir. Bu formda evlilik ve çocuk sahipliği ile ilgili detaylar yer alır. İlerleyen yıllarda evliliğin durumu ya da çocukların sayısı değişirse, bu bildirimin yeniden verilmesi gerekir. Söz konusu bildirimde yer alan detaylar doğrultusunda evlilerin AGİ hesaplaması yapılır. Evlilerin AGİ ödemesi yapılırken, eşlerin iş durumları ile birlikte çocukların sayısı ve yaşları da dikkate alınır.
AGİ’de Çocuk Desteği Anneye mi Babaya mı Ödenir?
Asgari geçim indirimine konu olan çocuk desteği, evli çiftlerin sadece birine ödenir. Yani aynı çocuk/çocuklar için hem annenin hem de babanın ödeme alması mümkün değildir. Bu durumda eşlerden hangisi çocukları daha önce bildirmişse çocuk desteğini o alır. İki eşin de aynı anda çalışıyor olması durumunda ise sosyal güvenlik yönünden uygun görülen eşe ödeme yapılır.
Bununla birlikte çocuk desteği, ömür boyu sağlanan bir ödeme değildir. Okumayan çocuklar için 18 yaşına kadar, öğrenci olan çocuklar içinse 25 yaşına kadar AGİ ödemesi yapılır.
Çocuk desteği ile ilgili bir diğer detay da boşanma sonucu ortaya çıkmaktadır. Boşanmalarda çocukların velayeti tek bir tarafa verilir fakat AGİ, her zaman velayeti alan kişiye ödenmez. Bu durumda boşanmış kişilerin nafaka ödeme durumuna bakılır. Asgari geçim indirimi ise nafaka ödeyen tarafa verilir.
Eğer çalışanın taşıdığı şartlar uygunsa, işveren, asgari geçim indirimini çalışana ödemek zorundadır. Sonrasında vergi indirimi alacağı için aslında bu ödeme devlet tarafından yapılmış olur.
AGİ, maaşa dahil edilerek çalışanlara ödenir. Yıllık hesaplama yapıldıktan sonra 12’ye bölünmesinin sebebi de budur. Her ay maaşa dahil edilerek ödendiği için asgari geçim indirimi yüksek olan çalışanlar, daha fazla maaş almış olurlar.
Çalışanların aldıkları asgari geçim indirimi miktarları, maaş bordrosunda kalem kalem gösterilir. Maaş bordrosunda;
şeklinde 3 ayrı sütun bulunur. Bu sütunlarda, çalışanın maaşına eklenen AGİ tutarı ayrıca belirtilir. Dolayısıyla çalışanlar, ne kadar ödeme aldıklarını bilirler.
19.11.2024
13.11.2024
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.