Kıdem ve İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem ve İhbar Tazminatı Nedir, Nasıl Alınır?

4875 sayılı İş Kanunu ile şartları belirlenen kıdem ve ihbar tazminatı, iş hayatına atılan herkesi ilgilendiren bir konudur. Kıdem tazminatı, çalışanlara maddi güvence sağlar ve işverenlere de çalışan sirkülasyonunun önüne geçme imkânı tanır. İşçi, iş sözleşmesinin haklı bir nedene dayanmadan ya da geçerli bir nedenle feshi durumunda kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Bu tutar, her kıdem yılı için ortalama otuz günlük brüt ücrete karşılık gelir. Kıdem tazminatı sayesinde işçi, iş yerinde çalıştığı süre boyunca harcadığı emeğin karşılığını alır.

İhbar tazminatı sözleşmenin her iki tarafını da ilgilendiren bir konudur. Buna göre işçi, işten ayrılmadan önce, kanunda belirtilen bildirim süresine uygun şekilde işverene durumu bildirmelidir. Bildirmemesi durumunda ihbar tazminatı ödemekle yükümlü olacaktır. Aynı şekilde işveren de, işten çıkarmak istediği işçiye önceden bu bilgiyi vermek zorundadır. Bu bildirimi yapmayan işveren, işçiye ihbar tazminatı ödemek durumundadır. Söz konusu bildirim süresi ise işçinin çalışma süresine göre belirlenir. İhbar tazminatı, hem işçi hem de işveren açısından kolaylık sağlar. İşçi işten çıkarıldığını öğrendiğinde kendisine yeni bir iş bakmaya başlayabilir; işveren işten çıkaracağı işçinin yerine yeni bir işçi bulma arayışına girebilir.

İşten çıkarıldıysanız, yeni bir iş bulana kadar geçen süre içerisindeki ihtiyaçlarınızı karşılamak adına ihtiyaç kredisi çekme fikrini değerlendirebilirsiniz.

İhtiyaç Kredisi Hesaplayın!

Kıdem ve İhbar Tazminatı Alabilme Şartları Nelerdir?

Kıdem ve ihbar tazminatı alma şartları tanımları gereği birbirinden farklıdır.

İhbar tazminatı alabilmenin şartları şunlardır:

• İhbar süresine uyulması,
• İş sözleşmesinin belirsiz süreli olması,
• İş sözleşmesini fesheden tarafın işveren olması,
• Haklı bir sebeple işten ayrılmak.

İhbar tazminatı sayesinde işveren veya işçi, sözleşmeyi habersizce sonlandıramaz. Her iki taraf için de ihbar süreleri bulunur. Kanuna göre, ihbar süresine uymayan taraf tazminat ödemek zorundadır.

İşçi olmak: 4587 sayılı kanuna göre iş sözleşmesi ile bir işveren yanında çalışan kişiye işçi denir. İşçinin işverenden kıdem tazminatı alabilmesi için belirli şartlar vardır.

• Bir yıl çalışmış olmak: Bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için aynı işveren iş yerinde en az 1 yıl çalışmış olması gerekir.
• Haklı fesih: İş sözleşmesi ile çalışılan bir iş yerinden sözleşme sonunda kıdem tazminatı talep edilemez. İş sözleşmesi kararlaştırılan bir şartın gerçekleşmesi ile sona erer. Sona eren bir iş sözleşmesinden kıdem tazminatına hak kazanılamaz. İş sözleşmesinde belirtilen işin bitiminden önce işveren, işçiyi haksız yere işten çıkarırsa işçi, kıdem tazminatı almaya hak kazanır. İşten çıkarılan işçi ayrıca işsizlik maaşı başvurusunda bulunabilir.

Kıdem ve İhbar Tazminatı Kimlere Verilir?

Kıdem tazminatı, işçilere tanınmış bir haktır. Kıdem tazminatını 4A’lılar yani SSK’lılar alır. Buna göre memurlar ve Bağ-Kur’lular kıdem tazminatı alamazlar. Basın İş ve Deniz İş Kanunu’na tabi çalışan gazeteciler ve gemi çalışanları da kıdem tazminatı hakkından faydalanabilir.

İhbar tazminatını ise hem işçi hem de işveren alabilir. İşçi, yasal süreler içinde bildirimde bulunmadan işten ayrılırsa işverene ihbar tazminatı öder. İşveren de işçiyi haber vermeden işten çıkarırsa ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. İhbar tazminatının amacı, çalışanın ve işverenin, işi bırakma ve işten çıkarma isteklerini makul bir süre içerisinde bildirmelerini sağlamaktır.

Kıdem ve İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem ve ihbar tazminatı hesaplamaları birbirinden farklıdır. 

Kıdem tazminatı, çalışılan her yıl için otuz günlük brüt ücret tutarında ödenir. Bir yıldan artakalan aylar oranlanır ve hesaplamaya dâhil edilir. Çalışanların brüt ücreti 12’ye bölünür ve çıkan rakam ile ay sayısı çarpılarak kıdem tazminatı hesabına eklenir. İşçiye ödenen ücret dışında yol ve yemek parası, düzenli ikramiye ödemeleri gibi para veya para ile ölçülebilen menfaatlerin brüt tutarları da hesaplamaya katılır. Kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesintisi yapılabilir.

İhbar tazminatı hesaplanırken işçinin son aldığı brüt ücret dikkate alınır. Brüt ücret haftalık olarak hesaplanır; işçinin çalıştığı süreye göre belirlenen ihbar süresi ile çarpılır. Bu ücretten gelir ve damga vergisi kesilerek ödenecek net ücret belirlenir.

Brütten nete maaş hesaplama nasıl yapılır? sorusuna yanıt bulmak ve maaşınızı kolaylıkla hesaplamak için bilgi merkezimizi ziyaret edebilirsiniz.

Kıdem ve İhbar Tazminatı Bordrosu Nasıldır?

Kıdem ve ihbar tazminatı bordrosu, işverenin işçisine ücret ödeme sorumluluğunu beyan ettiği belgedir. Bu nedenle kıdem ve ihbar tazminatı bordrosunun düzenlenmesi ve uygulanması hem işveren hem de işçi için büyük önem taşır. Kıdem tazminatı bordrosunda işçinin işe giriş ve işten çıkış tarihi, çalışılan gün sayısı, en son aldığı brüt ücret, kıdem tazminatı esas ücreti ve damga vergisi değerleri yer alır. Belge, işçiye ödenecek net kıdem tazminatını içerir.

Kıdem ve İhbar Tazminatı Taksitle Ödenebilir mi?

Kıdem ve ihbar tazminatının nasıl ödeneceği, 1475 sayılı eski İş Kanunu ile düzenlenmiştir. Kanuna göre, kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte anında ve peşin olarak ödenmelidir. İşverenlerin çoğu taksitle ödeme yoluna gitse de işverenin ödemeyi taksite bağlama hakkı yoktur. Taksitle ödeme yapılabilmesi için işverenin işçiden yazılı onay alması zorunludur. Aynı durum ihbar tazminatı için de geçerlidir. İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten sonra, peşin olarak ödenmelidir.

Kıdem ve İhbar Tazminatında Zaman Aşımı Olursa Ne Olur?

Kıdem ve ihbar tazminatının zamanaşımı süresi İş Kanunu’nun 32. maddesinde düzenlenmiştir. Kıdem ve ihbar tazminatının yani iş sözleşmesinden doğan borcun ödenmemesi durumunda ortaya çıkan tazminatın zaman aşımı süresi 5 yıldır.

Kıdem ve İhbar Tazminatı Ödenmezse Ne Olur?

1475 sayılı kanuna göre kıdem ve ihbar tazminatının zamanında ödenmemesi durumunda bankalarca belirlenen en yüksek faiz uygulanır. İşverene ihtarname gönderilerek ödeme yapması için belirli bir süre verilebilir. Bu süre içerisinde ödeme yapılmazsa dava açılabilir.

Faiz türlerinden biri olan bileşik faiz ile ilgili ayrıntılı bilgi edinmek için “Birleşik faiz nedir? Ne işe yarar?” yazısını okuyabilirsiniz.